Jak dobrać i jak czytać rozmiar opon rowerowych?

Podając wymiary ogumienia zazwyczaj posługujemy się calami, w których można określić zarówno średnicę, jak i szerokość. Spotyka się jednak również inne metody zapisu. Rozmiar opon może być podawany w tzw. systemie francuskim, angielskim lub metrycznym – wedle norm organizacji ETRTO. Globalizacja i unifikacja rynku sprawiły, że powyższe metody wystarczą, aby poznać wymiary opon rowerowych.  

Rozmiar opony rowerowej jest podawany w kilku standardach, dzięki którym wymiary kół, szerokość i wysokość są czytelniejsze.

Przelicznik rozmiaru opon rowerowych – standard ETRTO

ETRTO to skrót do European Tyre and Rim Technical Organisation. W latach 60. ubiegłego wieku przedstawiciele przemysłu oponiarskiego większości krajów Europy zachodniej powołali wspólną inicjatywę. Miała ona na celu ujednolicenie systemu, w jakim podawane są rozmiary opon rowerowych. Efektem działań było powstanie międzynarodowego standardu zapisu i produkcji, który obejmował nie tylko samo ogumienie, ale też rodzaje wentyli rowerowych.

Standard zapisu rozmiarów ETRTO (inaczej zwany metrycznym) składa się z dwóch liczb oddzielonych myślnikiem. Pierwsza z nich, zazwyczaj trzycyfrowa, oznacza średnicę wewnętrzną opony lub zewnętrzną felgi. Druga wskazuje szerokość. Przykładowy zapis 622-40 odnosi się do opony o średnicy wewnętrznej 622 mm i rozpiętości zewnętrznej 40 mm. Takie oznaczenie bardzo często można znaleźć w rowerach trekkingowych albo gravelach.

Rozmiary kół rowerowych – tabela porównawcza z wymiarami.

Jak czytać rozmiar opon? – oznaczenia opon rowerowych

A czym od powyższej opony będzie się różnił model w rozmiarze 28 x 1,5 cala? Niczym, z wyjątkiem zapisu. Jest to angielski (lub calowy) standard oznaczenia wielkości za pomocą cali. Pierwsza liczba wskazuje na zewnętrzną średnicę opony, a druga – szerokość. Dla przypomnienia: 1 cal to 2,54 cm. Dla wielu rowerzystów jest to bardzo czytelny standard, ponieważ wysokość opony jest najczęściej podawana w okrągłych, dwucyfrowych liczbach: 20, 24, 26 i 29 cali. Wyjątkiem jest tutaj stosowane w MTB 27,5”.

Bardziej skomplikowany jest system francuski. Poszukiwanie opony w rozmiarze 700x40C, 700x35C itd. budzi często konsternację wśród rowerzystów. Ta metoda oznaczenia na oponach rowerowych składa się z aż 3 elementów: dwóch liczb i litery. 

Dla przykładu – zapis „opona 700x38C” oznacza:

• 700 – wymiar zewnętrznej średnicy, który podawany jest w milimetrach,
• 38 – wymiar szerokości opony, także podawany w milimetrach,
• C – oznaczenie średnicy wewnętrznej. 

Pierwotne oznaczenia od A do D świadczyły o rozpiętości – im wyżej w alfabecie znajdowała się litera, tym opona była węższa. Przez kilkadziesiąt lat produkcji niektóre typy zniknęły z rynku zupełnie (np. serie A i D), a inne zajęły ich miejsce. Stworzyło się przez to zamieszanie, dlatego system francuski może być dla rowerzystów nieco niejasny, szczególnie jeśli rozmiary nie są czytane uważnie.

Oznaczenia opon rowerowych można znaleźć na ściance bocznej. W MTB stosuje się system calowy, a w szosowych i gravelach francuski.

Porównanie rozmiarów opon

Globalizacja przemysłu rowerowego ma duże zalety – prawie na całym świecie opona 26-calowa (zapis angielski) będzie miała średnicę wewnętrzną 559 mm (zapis ETRTO). Współczesne systemy, w jakich podawane są wymiary opon rowerowych, wydają się być więc bardzo przejrzyste. Istnieje jednak kilka niejasności, które wymagają omówienia.

Kilka lat temu producenci rowerów postanowili wprowadzić na rynek nowy standard opon w rozmiarze 27,5 cala. We francuskim systemie jest on oznaczony jako 650B, a według ETRTO – 584 mm. Opony do roweru w rozmiarze 27,5 cala zostały dobrze przyjęte przez rowerzystów, którzy wymienili swoje 26-calowe koła na większe. W czasach debiutu nowe wymiary opon wprowadziły jednak zamieszanie, ponieważ na rynku funkcjonowały już mało popularne standardy 27 cali i 650A, a każdy z nich posiadał inną średnicę. Jest to doskonały przykład, dlaczego najlepiej trzymać się oznaczeń ETRTO, które są bardziej czytelne.

Kiedy nie mamy pewności dotyczące odczytywania rozmiarów, pomocna okazuje się tabela rozmiarów opon rowerowych:

*zewnętrzna średnica opony w systemie francuskim / **średnica wewnętrzna opony w systemie ERTRO

W ramach ciekawostki warto wspomnieć o szybko rozwijającym się segmencie rowerów typu gravel. Modele takie mają w sobie cechy szosówki, jednak dodatkowo przystosowano je do jazdy na drogach szutrowych i polnych. Standardowo rowery szosowe mają wąskie koła o średnicy 28 cali. Zazwyczaj najszersze opony, jakie da się założyć do graveli, to rozmiar 622 - 42, czyli inaczej opony rowerowe 28x1,6 cala. To trochę mało do szybkiej jazdy po piasku i wybojach, dlatego rowery tego typu posiadają ramy ze specjalnie wymodelowanymi widełkami ram. Producenci stosują ten zabieg, aby zmieścić opony o wysokości 27,5 cala oraz większej szerokości. Wymiar 28x1,6 oznacza praktycznie taką samą średnicę zewnętrzną, jak 27,5x2,0 (584-50), ale ta druga opona mieści więcej powietrza, dlatego jest wygodniejsza na polnych i szutrowych drogach.

Większe, koła rowerowe 29" są obecnie bardzo popularne w MTB. Warto wiedzieć, że rozmiar ten dotyczy średnicy zewnętrznej opony. Wewnętrzna średnica 29-calowej opony wynosi 622 mm, czyli dokładnie tyle samo, ile posiada każdy 28-calowy model przeznaczony do roweru trekkingowego. Innymi słowy – ogumienie 29 cali można założyć do koła miejskiego, które jest mniejsze o cal, ale problemem może okazać się brak miejsca wyznaczonego przez ramę i widelec.

Wysokość obręczy nie ma żadnego wpływu na szerokość

Wiele osób myśli, że przy zachowaniu odpowiedniej średnicy – np. 28 cali – można dowolnie dobierać rozmiar opony do roweru. Niestety jest to stwierdzenie nieprawdziwe z dwóch względów:

• za szerokie opony mogą fizycznie nie zmieścić się w ramie. Przykładem tego może być gravelowa opona w rozmiarze 700x45c, która "nie wejdzie" w prześwit przedniego widelca zdecydowanie większości rowerów szosowych.
• opona niedopasowana rozmiarem do wewnętrznej szerokości obręczy może się źle ułożyć i np. zsunąć podczas jazdy.

Drugi z opisanych przypadków jest zdecydowanie niebezpieczniejszy. Zarówno montaż zbyt wąskiej, jak i zbyt obszernej opony (w stosunku do wymiarów obręczy koła) będzie skutkowało obniżeniem właściwości jezdnych, a w krytycznych sytuacjach może prowadzić do zaistnienia ryzykownych sytuacji na drodze. 

Szerokie opony do roweru są obecne w modelach MTB, a węższe dotyczą szosowych. Rozmiar kół ma duże znaczenie w przypadku wyboru terenu, na którym jeździmy.

Zbyt wąski rozmiar obręczy rowerowej – za szerokie ogumienie

Przyczyną uczucia pływania opony podczas jazdy może być montaż za szerokiej opony. Uniemożliwi ona panowanie nad rowerem, ponieważ będzie zachowywać się na drodze w sposób nieprzewidywalny. Jednym z największych zagrożeń jest wyskoczenie opony z rantu obręczy, co najczęściej staje się przyczynkiem do wypadku. Pojawia się zatem pytanie: jak poznać, że wybraliśmy za szeroki model? Ewidentne niedopasowanie można rozpoznać gołym okiem, ponieważ opona przybiera charakterystyczny, spłaszczony kształt. Warto również sprawdzić zakresy kompatybilności konkretnego modelu koła albo sięgnąć po tabelkę z zaleceniami ETRTO.

Szerokość obręczy a szerokość opony – czym skutkuje zbyt wąskie ogumienie?

Inaczej wygląda sytuacja, gdy na szerokiej obręczy rowerowej zamontujemy zbyt wąskie ogumienie. Nie będziemy wówczas czuć pływania. Guma stanie się mocno napięta, a czasem po prostu nie będziemy w stanie założyć – np. opony szosowej 25 mm na obręcz z wewnętrzną szerokością 24 albo 25 mm. Taka sytuacja może doprowadzić do szybkiego ścierania się boków opony, co będzie skutkować po czasie przebiciem bocznym. Zignorowanie problemu może zatem sprzyjać niebezpiecznym sytuacjom na drodze.

Dostępne kombinacje szerokości opon do szerokości wewnętrznych obręczy na przykładzie standardu ETRTO.

Szerokość obręczy a opona – tabela z zaleceniami ETRTO

Warto pamiętać także o tym, że niektórzy producenci – zarówno kół, jak i opon – wprowadza dodatkowe zalecenia.

Popularność szerokich rozmiarów obręczy rowerowych

W tym kontekście warto poruszyć temat zmian, jakie zachodzą w branży kolarskiej na przestrzeni ostatnich lat. Kilka sezonów temu naturalnym wyborem była jazda na oponach 700x25C, a dzisiaj nawet zawodowy peleton ściga się raczej na 700x28C lub nawet 700x30C, czyli ogumieniu nawet o pół centymetra szerszym. Aby zapewnić optymalne osiągi przy zastosowaniu nowych rozmiarów opon, producenci kół zaczęli stosować również obręcze o większej szerokości wewnętrznej – dawne 15 czy 17 mm zastępuje 19 czy 21 mm. Podobne zmiany zachodzą w MTB, gdzie również do coraz większych opon dopasowuje się coraz szersze obręcze.

Sprawdź, jakie opony do roweru szosowego wybrać!

Pojawia się zatem pytanie o to, dlaczego wybieramy coraz częściej szersze rozmiary kół? Duża powierzchnia styku z podłożem niesie za sobą szereg zalet – podobnych do tych, jakie niesie za sobą stosowanie opon bezdętkowych. Do najczęściej wymienianych należą m.in.:

• obniżenie ciśnienia w oponie, co zapewnia lepszy komfort bez istotnych zmian w zakresie oporów toczenia. 
• lepsza przyczepność podczas jazdy po nierównościach – zarówno na wprost, jak i podczas zakrętów,
• większa kontrola nad rowerem.

Najlepiej zobrazuje to przykład. Rowery gravel mogą mieć opony o szerokości od 1,6” do 2,0”. Węższe powinny wybierać osoby, które zwykle jeżdżą z dużymi prędkościami po asfalcie. Jeżeli kolarz lubi eksplorować nieznane, często porusza się po drogach polnych i szutrowych, warto zainwestować w szersze. W tym przypadku to głównie wysokość kół decydować będzie o zwrotności oraz szybkości przemieszczania się po szlaku lub szosie. 

Jak sprawdzić rozmiar opony w rowerze?

Na bocznej ściance każdego ogumienia powinny widnieć cyfry, które pozwolą poznać rozmiar opon rowerowych. Problemem mogą okazać się jedynie stare koła. W tym przypadku wymiary opon będą starte, a więc trudne do odczytania. W takiej sytuacji najczęściej obstawić można typowe rozmiary: 26 cali (559 mm) oraz 28 cali (622 mm). Jeśli istnieją wątpliwości dotyczące wymiaru opon, należy posłużyć się miarką i sprawdzić samemu.

Jak zmierzyć rozmiar koła w rowerze?

Trzeba zaznaczyć, że rowerzyści rzadko spotykają się z sytuacją, że muszą samemu sprawdzić wielkość kół. Jeśli mierzymy wymiary opon za pomocą skali metrycznej, a chcemy poznać wynik w calach, potrzebne będzie przeliczenie jednostek. Przy własnoręcznym sprawdzaniu rozmiaru warto pamiętać o tym, że standard calowy dotyczy zewnętrznej średnicy koła, a ETRTO – wewnętrznej rozpiętości opony. Gdy już poznamy wymiary, można będzie wybrać model, którym chcemy zamienić ogumienie. 

Jaki rozmiar opon dobrać do roweru?

Wymiary ramy i widelca mogą nieco ograniczać swobodę wyboru opon do roweru. Najczęściej istnieje jednak zakres, wewnątrz którego można zadecydować, jak przystosować jednoślad do jazdy po wybranym terenie. Warto znać szerokość obręczy, która pozwoli nałożyć odpowiednie ogumienie. Szersze opony są z reguły przeznaczone do kolarstwa terenowego, a węższe – na równy asfalt. Poza tym znaleźć można całą gamę modeli, których rozmiar będzie odpowiedni na zmienne podłoże. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Jakie opony do roweru wybrać? Przegląd rodzajów ogumienia.