Południowe Morawy – winnice, wiatraki i trójstyk granic

Opis trasy

Południowa część Moraw to region słynący nie tylko z winiarni. To także obszar wyjątkowo interesujący dla pasjonatów przyrody, historii oraz zwiedzania zabytków. Na bliższe poznanie najważniejszych atrakcji tej krainy można wybrać się na rowerze. Opisana poniżej trasa do Czech to propozycja na jedno- lub dwudniową wycieczkę, która będzie cieszyć oko pięknem krajobrazów, a przy tym pozwoli z bliska ujrzeć unikalne świadectwem dawnych czasów.

Okolice Bazyliki Wniebowzięcia NMP to miejsce o urzekającym uroku.

Wycieczka przez Morawy rowerem to szlak o długości 185 km i umiarkowanym stopniu trudności. Wiedzie ona przez takie miejscowości, jak Velehrad, Modra, Vrbice czy Breclav. Będzie dobrym wyborem dla doświadczonych rowerzystów, a także starszych dzieci o odpowiednim przygotowaniu kondycyjnym. Cały dystans można pokonać w ciągu około 12 godzin lub podzielić go na dwa dni, przeznaczając więcej czasu na spokojne zwiedzanie. Ścieżka miejscami – szczególnie w regionie winiarskim – przeplata się z lokalnymi trasami rowerowymi. Na szlaku znajduje się zróżnicowana nawierzchnia, stąd warto wybrać się na nią rowerem gravelowym, crossowym lub trekkingowym.

Zdecydowaną większość wycieczki – bo aż 126 km – można pokonać po ulicach o umiarkowanym natężeniu ruchu. Około 15 km wiedzie po spokojnych, bocznych uliczkach, a nieco ponad 4 km – po drodze krajowej. Na kolarzy czeka 8 km drogi rowerowej oraz 28 km ścieżki. Zwolennicy trudniejszej technicznie jazdy będą mogli wypróbować swoje umiejętności na 2-kilometrowym single tracku. 90% całego dystansu należy przejechać po asfalcie, a pozostałą część – po utwardzonych lub szutrowych dróżkach. Przewyższenie na całej długości trasy wynosi 350 metrów, a najwięcej wymagających podjazdów znajduje się w pierwszej połowie całej wycieczki.

Przebieg trasy rowerowej przez Morawy

Jako punkt startowy trasy rowerowej przez Czechy i tereny Moraw warto obrać dworzec kolejowy w miejscowości Stare Mesto. Ruszając spod budynku przy ul. Nadrazni, należy skręcić w lewo w ul. Brnenską, a na kolejnym skrzyżowaniu ponownie w lewo – w ul. Tovarni. Odbijając po 1 km w lewo, a następnie ponownie w tę samą stronę przed mostem, można opuścić miasteczko i rozpocząć przejażdżkę drogą wśród pól.

Jadąc główną ulicą przez położony po sąsiedzku Velehrad należy wypatrywać zlokalizowanej po lewej stronie bazyliki – pierwszej atrakcji na trasie. Po powrocie na ul. Salasska trzeba przemieszczać się na wprost wzdłuż głównej drogi przez 6 kilometrów. We wsi Salas – za przydrożnym krzyżem – należy odbić ostro w prawo i poruszać się pod górę, początkowo po uliczce asfaltowej, a dalej po szutrze. Po około 300 metrach widoczny będzie samotny domek pośród pól, za którym trzeba skręcić w lewo. Stąd należy pokonać jeszcze tylko kawałek ścieżki, aby znaleźć się przy wieży widokowej. Wracając tą samą trasą do Velehradu, należy odbić dwukrotnie w lewo – najpierw przed budynkiem Centrum Turystycznego w ul. Vinohradni, a po chwili, na jej końcu – na ścieżkę z betonowych płyt. Poprowadzi ona do kolejnej miejscowości o nazwie Modra, w której na pierwszym skrzyżowaniu trzeba skręcić w lewo. W tym miejscu zaczyna się jeden z najbardziej wymagających, kilkukilometrowych podjazdów na trasie. Przemieszczając się wzdłuż głównej drogi nr 428 mija się kolejną, niewielką wieżę widokową, a następnie położone najwyżej na całym dystansie Rostin i Svetle, aby po pokonaniu około 16 km wśród pól i zadrzewień dojechać do Zdounky.

W tej nieco większej miejscowości na skrzyżowaniu z drogą krajową nr 432 należy skręcić w lewo, a po chwili trzymać się prawej strony, zjeżdżając na ul. Zborovską. Prowadzi ona poza granicę terenu zabudowanego, gdzie przed przydrożnym krzyżem trzeba skierować się w lewo. Wjeżdżając do kolejnej miejscowości Troubky należy odbić w kierunku stawów wędkarskich i kontynuować przejażdżkę cały czas na wprost, mijając Honetice i Hostice. Będąc już w Litencicach trzeba na skrzyżowaniu przed parkingiem i pocztą skręcić w lewo, a niebawem – za przystankiem autobusowym – zjechać w podrzędną drogę w prawo. Wiedzie ona wśród upraw i lasów, przez Kunkovice (gdzie nieco w oddaleniu od zabudowań znajduje się drugi z wiatraków), aż do kolejnego stawu rybackiego. Tuż za nim, na rozjeździe, należy odbić w prawo.

Wiatraki na Morawach.

Następna miejscowość na trasie to Nemochovice. Tutaj – nieco za przystankiem autobusowym – konieczne będzie kierowanie się w lewą stronę i dalej wzdłuż głównej ulicy aż do cmentarza. W tym miejscu rozpoczyna się polny odcinek wzdłuż ściany lasu, przy którym znajduje się kolejny wiatrak w Czechach, położony w Chvalkovicach. Po obejrzeniu go z zewnątrz (środek nie jest udostępniony do zwiedzania), należy dojechać do drogi asfaltowej, a po 250 metrach skręcić w lewo. Podróżując wzdłuż drogi nr 43339, trzeba opuścić Chvalkovice. Minąwszy farmę fotowoltaiczną, na skrzyżowaniu należy skręcić w lewo. Trzymając się prawej strony można dotrzeć do kolejnej miejscowości – Uhrice.

Przejeżdżając przez nią zgodnie z przebiegiem głównej drogi i jadąc dalej pośród pól, na rozjeździe za niedużym mostem należy odbić w lewo. Po chwili można wjechać do miejscowości Milonice, którą trzeba pokonać na wprost. W sąsiednich Nesovicach, minąwszy przydrożną kaplicę, na rozwidleniu ulic trzeba skręcić w prawo, a po dotarciu do drogi krajowej E50 – ponownie w tę samą stronę. Po przejechaniu blisko 3 km po odcinku o większym natężeniu ruchu należy zjechać w prawo na mostek, a tuż za nim – kierować się w lewo, mijając miejscowość Nevojice.

Kolejne nieco większe miasteczko na trasie to Bucovice. Dojeżdżając ul. Urbaskovą do drogi krajowej E50 należy skręcić w prawo, a po niecałych 100 m – na wysokości przystanku autobusowego – w lewo. Szlak poprowadzi do miejscowości Kloboucky, gdzie przed kościołem trzeba odbić w lewo i kierować się główną drogą. Ścieżka wśród pól oraz lasów wiedzie do Zdanic. Można przejechać przez nie zgodnie z przebiegiem głównej ulicy bądź skrócić sobie nieco trasę, przemieszczając się boczną uliczką Bucovską, Zamek i Sokolską – na końcu której należy skręcić w prawo. Za niecały kilometr, na rozjeździe, trzeba odbić w lewo na mostek. Ścieżka rowerowa przecinająca drogę krajową nr 54 prowadzi obok miejscowości Drazuvky i Zeletice. Należy zjechać z niej za Zeleticami, włączając się do ruchu na głównej drodze poprzez skręt w lewo.

Kontynuując przejażdżkę na wprost można minąć Nasedlovice, a odbijając przed dużą farmą z silosami w lewo – dotrzeć do Karlina. Jadąc zgodnie z przebiegiem głównej drogi, a za mostkiem trzymając się lewej strony, na skrzyżowaniu pośród pól należy skręcić w prawo. Kolejny skręt – tym razem w lewo – należy wykonać po pokonaniu 1,5 km i minięciu przydrożnego krzyża. Droga wiedzie tu do Cejc, w których na dużym rozjeździe trzeba trzymać się prawej strony. W następnej miejscowości – Terezinie – na wysokości przydrożnej gospody należy odbić w lewo. Podróżując wzdłuż głównej drogi, po minięciu niestrzeżonego przejazdu kolejowego i przystanku autobusowego, trzeba skręcić jeszcze raz w lewo, aby dotrzeć do Kobyli. Przemieszczając się przez nią na wprost, należy wypatrywać pola do disc-golfa. Na jego wysokości widoczny będzie skręt w lewo, gdzie po początkowo asfaltowej, a dalej szutrowej ścieżce odbijającej w prawo można dotrzeć na Kobyli Vrch, czyli oryginalnie prezentującą się wieżę widokową.

Pola winogron to codzienność na południowych Morawach.

Wracając tą samą ścieżką, za polem do disc-golfa należy trzymać się lewej strony. Skręcając w pierwszą uliczkę w lewo pomiędzy domami, a następnie okrążając cmentarz, trzeba kierować się na wprost. Po minięciu stadionu i dotarciu do głównej drogi konieczny będzie skręt w lewo. Po dwóch kilometrach przejażdżki można wjechać do miasteczka Vrbic, słynącego z najlepszych winnic w Czechach. Aby do nich dotrzeć, na pierwszym skrzyżowaniu należy odbić w lewo, a po 120 metrach – ponownie w tę samą stronę. Po wizycie w piwnicach winnych trzeba jechać dalej na wprost, wzdłuż ściany lasu i pól – cały czas trzymając się głównej drogi. W tym miejscu należy być przygotowanym na różne typy nawierzchni oraz dość długi zjazd w dół, stąd warto zachować tu nieco większą ostrożność.

Po blisko 4 km – wjeżdżając do miejscowości Cejkovice, należy przemieszczać się ulicami K Marku i Uvoz, po czym skręcić w prawo w ul. Peckovą. Jadąc na wprost na wysokości urzędu miasta trzeba odbić w ul. Hodovą i dalej w Za Valama oraz Ciganov. Należy opuścić miasteczko, a kolejne – Stary Poddvorov – minąć zgodnie z przebiegiem głównej drogi. Kolejny punkt na trasie to Dolni Bojanovice. W tym miejscu rozpoczyna się etap przejażdżki pozbawiony wymagających wzniesień i zjazdów. Mijając miejscowość głównymi ulicami – Hlavni oraz Hodoninską i kontynuując wycieczkę szlakiem wśród pól, można dotrzeć do Luzic u Hodonina.

Z ulicy Bojanovickiej trzeba odbić w prawo w Velkomoravską, pokonując wszystkie zlokalizowanej na niej ronda na wprost. Po niemal 2 km, na skrzyżowaniu z ul. Dulni, należy skręcić w lewo, a na jej końcu – za torami – w prawo. Przemieszczając się wzdłuż torowiska i dalej prosto przez Mikulcice, na końcu miejscowości trzeba powtórnie przejechać przez tory. Po chwili można dotrzeć do Moravskiej Novej Vsi, gdzie z ulicy Skolni konieczny będzie skręt na U Sokolovny, a następnie w prawo na ul. Jana Cerneho. Dojeżdżając nią do końca, lekko po lewej należy wypatrywać uliczki Dlazdena, prowadzącej do Hlavni. Przemieszczając się kawałek w prawo ul. Hlavni i odbijając w lewo w Narozni, można dotrzeć do ulic Medlov i Polni oraz drogi nr 424. Skręcając tu w prawo i jadąc na wprost, należy minąć Tynec u Breclave, Tvrdonice oraz Kostice u Breclave.

Kamień graniczny nieopodal trójstyku to miejsce przesiąknięte historią.

W miejscowości Lanzhot przy kościele trzeba kierować się w lewo. Zaraz za terenem zabudowanym znajduje się najniżej położony punkt na trasie. Po nieco ponad 3 km, za jeziorami, a jeszcze przed mostem należy wypatrywać odnogi w prawo. Odbijając w nią i jadąc prosto zgodnie z przebiegiem głównego traktu, po kilku kilometrach można dotrzeć do kamienia granicznego oraz położonego nieopodal trójstyku granic Czech, Słowacji i Austrii. Tą samą trasą należy wrócić aż do kościoła w Lanzhocie. Jadąc prosto ul. Masarykovą, drogą nr 425 pośród pól (w miarę wolnego czasu warto odbić kilka kilometrów w lewo, aby zobaczyć pałacyk myśliwski Pohansko) i przez Breclav, na rondzie przy poczcie należy kierować się w prawą stronę. Przy ulicy Stromoradni znajduje się dworzec PKP, z którego można wrócić pociągiem do punktu startowego całej wycieczki lub innej, wybranej lokalizacji.

Dojazd do trasy

Przejażdżkę śladem atrakcji w Czechach można rozpocząć przy dworcu PKP w miejscowości Stare Mesto. Docierają tu pociągi m.in. z Bielska-Białej, Żywca czy Zakopanego. Po sąsiedzku znajduje się parking, na którym można pozostawić swój samochód. Start wycieczki można zaplanować również w innych punktach przy szlaku, sąsiadujących z dworcami kolejowymi.

Atrakcje na trasie

Zwiedzając czeskie Morawy rowerem, na swojej drodze można napotkać wiele interesujących miejsc. Planując postój w ich rejonie, można odpocząć, a zarazem poznać bliżej ciekawą, lokalną historię lub podziwiać okoliczny krajobraz.

Jakie atrakcje przy trasie będą godne uwagi?

• Wieża widokowa w Salas – metalowa konstrukcja z drewnianymi panelami, przypominająca dwie połączone ze sobą cyfry „7”. Jej wysokość wynosi 20 metrów, a z platformy widać Velehrad, Uherske Hradiste, Białe Karpaty oraz park przyrody Chriby. Wstęp na wieżę jest bezpłatny.

Charakterystyczna wieża widokowa w Salas.

• Bazylika w Velehradzie – barokowy kompleks klasztorny,  stanowiący największy kościół w tym stylu na terenie Czech. Jego początki sięgają XII wieku, a obecny budynek – odbudowany po pożarze w 1981 roku – powstał pierwotnie na przełomie XVII i XVIII wieku.
  
  
• Wiatraki w Chvalkovicach i Kunkovicach – dwa stare, ceglane budynki, obecnie odrestaurowane. Pełnią funkcję zabytku techniki i atrakcji turystycznej.

Tradycyjne wiatraki na Morawach.

• Skansen w Modrej – zlokalizowany na terenie dawnej wielkomorawskiej osady, jest największym tego typu obiektem w Czechach prezentującym okres wczesnego średniowiecza. Można zobaczyć tu domostwo z epoki czy replikę kościoła z przełomu VIII i IX wieku. Wstęp dla osoby dorosłej kosztuje 100 CZK, natomiast dla dzieci – 70 CZK.

• Wieża widokowa Kobyli vrch – konstrukcja o niezwykłym kształcie spirali, symbolizującym cykl życia przyrody, wzniesiona w 2018 roku. Jej wysokość wynosi 7,5 metra, ze szczytu widać wzgórza Palava, a przy dobrej pogodzie nawet austriackie Alpy.

Spiralna wieża widokowa to obiekt jedyny w swoim rodzaju.

• Winnice w Czechach, m.in. w Vrbicach – wkomponowane w zbocze wzniesienia Straz i wyrzeźbione w piaskowcu, stanowią kilkupiętrowy system budowli zlokalizowany pod ziemią. Ich historia sięga 100 lat wstecz, a obecnie słyną one z win najwyższej klasy, które można zakupić na miejscu.
  
  
• Breclav – historyczne czeskie miasto, założone w XI wieku w pobliżu grodu księcia Brzetysława. Można obejrzeć tu zabytkowy zamek – początkowo gotycki, a następnie przebudowany na renesansowy, jak również wiekowe kościoły, kaplice oraz synagogi.

Morawska kraina winnic to miejsce zdecydowanie warte odwiedzenia.

• Pałacyk myśliwski Pohansko – obiekt utrzymany w stylu empire, wzniesiony na początku XIX wieku z inicjatywy Lichtensteinów. Ozdobiony reliefami  o tematyce mitologicznej, kryje w swym wnętrzu wystawę dokumentującą badania archeologiczne dawnego słowiańskiego grodziska. Bilet dla osoby dorosłej to koszt 100 CZK, a dla dziecka – połowę tej kwoty.
  
  
• Trójstyk granic Czechy-Słowacja-Austria – znajduje się tu historyczny kamień graniczny z czasów Marii Teresy. Prowadzi do niego ścieżka pośród drzew, a na tablicy informacyjnej można znaleźć wiele ciekawostek na temat tego miejsca. 

Trójstyk granic Czech, Słowacji i Austrii.

• Chriby – pasmo górskie położone na trasie wycieczki, należące do łańcucha Karpat Środkowomorawskich. Znajdują się tu dwa obszary chronionego krajobrazu, a także rezerwaty i pomniki przyrody.

Noclegi lub miejsca postojowe

Planując przejażdżkę na trójstyku granic, można podzielić ją na dwa dni i zdecydować się na noclegi na Morawach. Na uwagę zasługują pola namiotowe i gospodarstwa agroturystyczne, szczególnie te zlokalizowane w pobliżu miejscowości Velehrad czy Breclav. Po drodze można napotkać także hotele i pensjonaty o wyższym standardzie.

W wymienionych wyżej miejscowościach warto zatrzymać się również na krótki odpoczynek w dedykowanych do tego celu punktach czy restauracjach. Miłośnicy wina mogą zaplanować postój w miejscowości Vrbice lub Cejkovice, gdzie znajdują się piwnice winne oferujące możliwość degustacji.

Gdzie zjeść

W większych miasteczkach, takich jak Zdounky, Bucovice, Zdanice, Kobyli, Cejkovice, Dolni Bojanovice, Kostice u Breclave, Lanzhot czy Breclav można napotkać bezpośrednio przy trasie restauracje z tradycyjną kuchnią, a niekiedy także kawiarnie. Na uwagę zasługują charakterystyczne dla tej okolicy winnice, w których można skosztować lokalnego wina lub zakupić je na później. Przy szlaku mieszczą się również sklepy spożywcze, gdzie warto uzupełnić zapas prowiantu i napojów.

Dobrze wiedzieć

Czeskie wiatraki, bazylikę Velehrad czy lokalne winnice najlepiej zwiedzać późną wiosną lub wczesną jesienią. W tym okresie jest największa szansa na przyjemną pogodę, a zarazem mniejszy ruch turystyczny niż w lecie.

Praktyczne wskazówki

Wybierając się na długą wycieczkę szlakiem atrakcji turystycznych w Czechach, należy obowiązkowo wpakować do rowerowej sakwy energetyczne przekąski oraz zaopatrzyć się w duży zapas wody w bidonach czy bukłaku. Ponieważ szlak wiedzie w pewnej mierze po szutrowych ścieżkach, warto mieć ze sobą zapasową dętkę i zestaw naprawczy na wypadek awarii. Przydatna może okazać się również cieplejsza odzież na wieczór, a zwłaszcza kurtka wiatroszczelna – szczególnie gdy przejażdżka jest zaplanowana na wczesną wiosną lub późną jesienią.

Sklep i serwis rowerowy można znaleźć w Starym Mescie, Bucovicach i Breclaviu – nieco w oddaleniu od trasy, a bezpośrednio przy szlaku – w miejscowości Dolni Bojanovice oraz Lanzhot.