Trasa rowerowa dla profesjonalistów Sparta – Przełęcz Lagada-Taygetos

Opis trasy

Trasa rowerowa na Peloponezie to prawdziwe wyzwanie. Rozpoczyna się w Sparcie – greckim mieście znanym na całym świecie ze swojej militarnej potęgi i legendarnych wojowników. Wystarczy pokonać wyjątkową przełęcz Lagada-Taygetos, by dotrzeć do urokliwego miasteczka Kastoreio – leży ono w górskim sercu regionu. Trasa jest wymagająca, z długimi podjazdami, ale za każdym zakrętem czeka spektakularny widok, który wynagradza trud. To idealna propozycja dla tych, którzy szukają przygody, a zarazem pragną odkryć mniej znane, dzikie oblicze Peloponezu – nieopodal słynnej Sparty. Atrakcje tego regionu przeniosą nas w przeszłość do historii kształtowanej przez wieki wojen i wielkich bitw. To też świetna okazja, by lepiej poznać autentyczną grecką kulturę i kuchnię.

Serpentyny! Ich nie brakuje na całej trasie.

Trasa liczy 71 km, a jej przejechanie zajmie około 6-8 godzin. Zaczyna się w Sparcie i wiedzie przez miasteczko Kastoreio, a także przęłęcz Lagada-Taygetos, by na końcu powrócić do punktu startowego. Ta propozycja spodoba się doświadczonym rowerzystom, a nawet profesjonalistom. Pełna jest ostrych zakrętów, a już od samego początku jedzie się pod górę. Właśnie ze względu na strome podjazdy i zmiany nawierzchni (asfalt, drogi utwardzone), najlepszym typem roweru w tym wypadku będzie MTB lub gravel.

Dojazd do trasy

Ceny biletów lotniczych z Polski do Aten zaczynają się już od 100 zł. Będąc już w większym greckim mieście, do Sparty można bez problemu dotrzeć autobusem lub wynajętym samochodem. Bilet ze stolicy do tego miejsca to koszt 16 euro. Na miejscu działają liczne wypożyczalnie rowerów, więc znalezienie odpowiedniego jednośladu nie powinno stanowić żadnego problemu.

Atrakcje na trasie

• Sparta. Historia współczesnego miasta sięga pierwszej połowy XIX wieku, gdy pierwszy król niepodległej Grecji zdecydował o powstaniu miasta w konkretnym miejscu. Do zbudowania części miasta użyto materiałów z opuszczonej, leżącej nieopodal Mistry. Dziś Sparta łączy historyczną wartość z nowoczesnym stylem życia. Stanowi istotne centrum administracyjne regionu Lakonii. Miasto przekształciło się w ośrodek turystyczny, przyciągający gości nie tylko z całego świata, głównie ze względu na swoje starożytne ruiny. Wraz z utratą swojej potęgi militarnej, Spartanie musieli dostosować się do nowych realiów. Wyprawy łupieżcze, które niegdyś stanowiły część tradycji polis, nie są już w dzisiejszych czasach akceptowane. Współczesne życie mieszkańców miasta opiera się więc głównie na rolnictwie, z naciskiem na uprawę oliwek i winorośli oraz produkcję oliwy z oliwek.

Pałac Despotów nieopodal Sparty.

• Pomnik Leonidasa w Sparcie. Pomimo że od narodzin tego króla Sparty minęło około 2500 lat, wciąż pozostaje on symbolem ofiarności, męstwa i najwyższego poświęcenia. Utrwalony we współczesnej kulturze dzięki słynnemu filmowi „300”. Stawił czoła wielokrotnie liczniejszym oddziałom perskim w przesmyku pod Termopilami. Razem z grupą 300 walecznych hoplitów ze Sparty walczyli też żołnierze ze sprzymierzonych polis. W końcowej fazie bitwy, a więc po 3 dniach oporu, w wyniku zdrady jednego z pasterzy, Persowie poznali górską drogę, która pozwoliła im okrążyć Spartan. Leonidas nakazał odwrót części sojuszników i razem ze swoimi żołnierzami pozostał na pozycjach. Ich waleczność i poświęcenie pozwoliły na bezpieczny odwrót części sił greckich. Opór Spartan kosztował wszystkich życie. Ciało Leonidasa zostało zbezczeszczone – pozbawiono je głowy. W miejscu bitwy postawiono obelisk z napisem „Przechodniu, powiedz Sparcie, że leżymy tutaj posłuszni jej prawom”, a także w 1955 roku zainstalowano tam pomnik przedstawiający Leonidasa. Bardzo podobny posąg, wykonany przez tego samego rzeźbiarza, został usytuowany 14 lat później w Sparcie. Atrakcja ta różni się tym, że Król jest na nim ubrany. Poprzednia rzeźba miała stanąć w mieście, a nie pod Termopilami, jednak stwierdzono, że wizerunek nagiego Leonidasa mógłby być gorszący.
  
  
• Grób Leonidasa. Tak naprawdę jest to dawna niedużych rozmiarów świątynia. Wykopalisko datuje się na V wiek. Dawniej na tym terenie znajdowała się Agora, ale z leżących w jej obrębie budynków zachował się tylko monument upamiętniający dawnego Króla Sparty. Nie ma pewności, czy grób faktycznie zawiera szczątki samego Leonidasa I. Chociaż tradycja i historyczne przekazy sugerują, że to w tym miejscu spoczywa słynny wódz, to nie ma jednoznacznych dowodów archeologicznych, które potwierdzałyby tę teorię. Współczesne teorie wskazują, że pomnik i grób Leonidasa mógł pełnić bardziej symboliczną funkcję, oddając hołd bohaterowi i jego wojownikom, którzy polegli w bitwie pod Termopilami. Nie jest to jedynie miejsce upamiętniające jedną z najbardziej bohaterskich postaci historii wojskowości, ale także stanowi istotny punkt w spartańskiej tradycji. Odwiedzający mogą podziwiać wokół niego kilka innych historycznych elementów, takich jak resztki murów obronnych, czy fragmenty starożytnych grobowców. 
  
  Warto zaznaczyć, że grób Leonidasa nie jest tylko miejscem turystycznym, ale także ważnym punktem dla helleńskiej tożsamości narodowej. Cześć dla bohatera, który symbolizuje niezłomność, odwagę i oddanie dla kraju, jest wciąż żywa wśród współczesnych Greków. Nadal odwiedzają oni to miejsce, aby oddać hołd swojemu bohaterowi narodowemu. To nie tylko pomnik jednej osoby, ale także pamięć o całej spartańskiej cywilizacji, która stała się synonimem wojennej doskonałości i męstwa. Mimo tego wszystkiego wydaje się, że lokalne władze nie zadbały o miejsce tak, jak powinny. Brakuje tam odpowiednich oznaczeń, opisów czy chociażby uprzątnięcia okolicy. Z tego powodu warto wcześniej poczytać o historii tego miejsca, bo w pobliżu grobu nie znajduje się żadna tablica informacyjna. Wejście jest darmowe.
  
  W okolicy znajduje się kilka urokliwych kawiarni, w których warto się zatrzymać, by odpocząć i poczuć atmosferę tego historycznego miasta. Można tu skosztować tradycyjnej greckiej kawy.
  
  
• Przełęcz Lagada-Taygetos. To spektakularne miejsce położone w sercu gór, łączy regiony Lakonii i Mesenii. Leży na wysokości 1524 metrów n.p.m. i oferuje zapierające dech w piersiach widoki na surowe szczyty gór oraz zielone doliny. Dla rowerzystów przełęcz Lagada to prawdziwa perła, ale także wymagająca trasa. Droga do niej jest kręta i wąska, co wymaga pewnego doświadczenia oraz ostrożności. Widoki podczas jazdy rekompensują każdy wysiłek – otaczające góry Taygetos prezentują się majestatycznie, a na horyzoncie często można dostrzec Morze Śródziemne.  Zjazd z przełęczy to z kolei ekscytujące przeżycie – serpentyny pozwalają cieszyć się prędkością, ale jednocześnie wymagają dobrego panowania nad rowerem. Warunki pogodowe mogą się szybko zmieniać, zwłaszcza w wyższych partiach gór. Z pewnością jest to jeden z najpiękniejszych odcinków w Grecji.

Trochę mroczny, ale niezwykle ciekawy przejazd w Przełęczy Lagada-Taygetos!

• Kastoreio. To urokliwa wioska położona na wschodnich zboczach północnego Taygetos. Leży 17 km na wschód od Sparty, na wysokości 450 metrów. Zamieszkana jest przez zaledwie 600 osób. Nazwa miejscowości pochodzi od mitycznego bohatera Kastora, a wcześniej nosiła nazwę Kastania, co oznacza „kasztanowiec”. W okolicy znajdują się ruiny starożytnej Pellany, związanej z królem Menelaosem i Heleną ze Sparty. Atrakcją dla miłośników wędrówek w okolicy wioski są imponujące wąwozy Lukas i Myloi. Kastoreio wyróżnia się tradycyjnymi kamiennymi budynkami i sklepami, które zostały wzniesione przez rzemieślników. Kościół Panagia (Święta Maryja), wzniesiony w okresie panowania Turków, stanowi od zawsze centrum religijne wioski. W pobliżu leży jaskinia Ragia, w której podczas okupacji niemieckiej ukrywały się kobiety i dzieci.
  
  
• Muzeum Oliwek i Greckiej Oliwy w Sparcie. To placówka poświęcona historii uprawy oliwek oraz produkcji oliwy w Grecji, od czasów prehistorycznych po XX wiek. Celem muzeum jest ukazanie znaczenia oliwek w kulturze helleńskiej – zarówno w aspekcie ekonomicznym, jak i religijnym oraz artystycznym. Ekspozycja obejmuje m.in. najstarsze znaleziska związane z drzewem oliwnym, repliki starożytnych pras do oliwek, a także przedmioty wykorzystywane do produkcji oliwy i mydła. Na miejscu można samemu wypróbować działanie dawnych urządzeń używanych do tłoczenia. Atutem muzeum jest też to, że można kupić tam miejscowe, wysokiej jakości wyroby. To naprawdę zadbana i dobrze administrowana placówka, a bilety wstępu kosztują zaledwie 4 euro.

Noclegi lub miejsca postojowe

• Taygetos
  
  Jest to ekonomiczna opcja, ponieważ noc w tym hotelu można spędzić za jedyne 130 zł. W tej cenie nie można spodziewać się udogodnień na wysokim poziomie, a także dużych przestrzeni. Plusem, poza ceną, jest lokalizacja. Hotel ten znajduje się poza centrum Sparty, za to w okolicy szlaków pieszych jak i rowerowych w miejscowym paśmie gór Tajget. Ze względu na brak ogrzewania nie będzie to jednak najlepszy wybór zimą. Podsumowując, jest to dobry nocleg jako baza na krótki pobyt i zwiedzanie okolic na rowerze.
  
  
• Maria’s apartments
  
  Jest to idealne miejsce dla rodzin lub grup, zapewniające wygodę i przystępne ceny. Obiekt znajduje się w doskonałej lokalizacji, zaledwie kilometr od Posągu Leonidasa, co czyni go świetnym punktem wypadowym do zwiedzania Sparty i okolic. Oprócz bezpłatnego parkingu i Wi-Fi apartamenty oferują klimatyzację oraz dostęp do patio, ogrodu i przestronnego tarasu. Ten ostatni idealne nadaje się do relaksu po dniu pełnym wrażeń lub na śniadanie z ładnym widokiem. Dwie komfortowe sypialnie gwarantują wygodę nawet dla czterech osób, a koszt wynajmu to około 250 zł za noc.
  
  
• Spartan Townhouse Apt 3 Leonidas
  
  Położony niecały kilometr od pomnika swojego patrona, wystrój nie daje zapomnieć o lokalizacji, w jakiej znajduje się podróżny. Ściany zdobią wizerunki spartańskich wojowników w różnych pozach czy ich hełmy. Sporym atutem tego miejsca jest balkon, na którym można zjeść posiłek lub odpocząć po wymagającej trasie czy zwiedzaniu. Apartamant znajduje się w centrum miasta, a mimo tego w okolicy jest cicho i spokojnie. Goście chwalą nie tylko lokalizację, ale też czystość, wyposażenie, czy dobrą komunikację z gospodarzem. Za nocleg dla dwóch osób trzeba zapłacić około 280 zł za noc.
  
  
• Hotel Lakonia
  
  Znajduje się w samym sercu Sparty, oferując gościom wygodne pokoje z nowoczesnym wyposażeniem. Każdy pokój jest klimatyzowany oraz prywatną łazienkę. Niektóre z nich dysponują prywatnym balkonem z widokiem na miasto. Dzięki centralnej lokalizacji, goście mają łatwy dostęp do głównych atrakcji miasta, takich jak Muzeum Archeologiczne Sparty czy Grób Leonidasa, oddalony o zaledwie 140 metrów. W przypadku wyjazdu wypożyczonym samochodem, zaletą jest darmowy parking znajdujący się nieopodal hotelu. Pokój dwuosobowy to koszt około 350 zł za noc.

Gdzie zjeść

Pokonywanie Sparty na rowerze to nie tylko piękne krajobrazy i przyjazny klimat. Grzechem byłoby nie skosztować lokalnej kuchni. Znana jest ona z wysokiej jakości składników i ich korzystnego wpływu na zdrowie. Oryginalność greckich specjałów w dużej mierze wynika z tradycji religijnych, które przez wieki kształtowały tamtejszą kuchnię. Ponad 95% mieszkańców Grecji wyznaje prawosławie, a z tym wiąże się praktyka przestrzegania postów. Wierzący w trakcie czterech wyznaczonych okresów w roku powstrzymują się od spożywania mięsa, ryb, jaj oraz nabiału. Wymóg dostosowania diety do zasad wiary sprawił, że Grecy opracowali szeroką gamę potraw opartych na warzywach, roślinach strączkowych czy oliwy. Wszystko to nadaje ich gastronomii unikalny charakter. W opisanych poniżej restauracjach można spróbować wysokiej jakości tradycyjnych greckich potraw.

Po pokonaniu takiej drogi, należy się dobry posiłek!

• Kapari
  
  Restauracja zlokalizowana w Sparcie, nieopodal Grobu Leonidasa. Chwalona za autentyczną, grecką atmosferę oraz smaczne potrawy. Goście licznie podkreślają, że porcje jedzenia są bardzo duże. Kapari oferuje tradycyjną lokalną kuchnię, między innymi suwlaki, bifteki czy musakę, ale też ryby czy owoce morza. Drugie danie można zjeść tam w cenie od 12 euro.
  
  
• Vasilikos Cuisine
  
  Mała rodzinna restauracja w centrum Sparty. Jej zaletą jest bardzo sympatyczna obsługa, doskonale mówiącą po angielsku. Lokal oferuje typowe dla regionu dania w bardzo przystępnych cenach. Miejsce chwalone jest za sympatyczną obsługę i wysokiej jakości jedzenie. Gyros z ziemniakami i grillowanymi warzywami kosztuje tam 8 euro, sałatka Cezar 6,50 euro. Dla wegetarian dobrym wyborem może być risotto w cenie 7,50.
  
  
• En Hatipi
  
  Lokal położony poza centrum Sparty, jednak zdecydowanie warty odwiedzenia. Ze względu na swoją lokalizację jest on częściej odwiedzany przez lokalnych mieszkańców niż przez turystów. Na miejscu można odnieść wrażenie, że czas zatrzymał się dobrych kilka lat temu, ale to nie odbiera niczego tej tradycyjnej greckiej tawernie. Menu opiera się na typowych dla Lakonii daniach, można więc w nim znaleźć tradycyjną wiejską kiełbasę mieloną ze skórkami pomarańczy, saganaki (smażony ser) czy ciecierzycę z pieczarkami. Ceny dań wahają się od 7 do 20 euro. Warto pamiętać, że restauracja zamyka się dość wcześnie, bo o 19:00.
  
  
• Tsipouradiko To Peninda
  
  Restauracja ta to kolejne miejsce serwujące typowe greckie dania. Miejsce przyciąga miłośników greckiej tradycyjnej atmosfery. Klienci szczególnie polecają dania takie jak fava (pasta z grochu), sałatka z suszonymi pomidorami oraz placek z kurczakiem. Porcje są obfite, a ceny przystępne. Największą zaletą restauracji jest jej wystrój. Lokal obfituje w liczne pamiątki z różnych epok, co tworzy unikalną atmosferę. W tle słychać starą grecką muzykę, co potęguje wrażenia kulinarne. Goście mogą wybierać spośród szerokiej gamy dań meze (przystawki), idealnych do podania z winem, piwem czy tradycyjnym greckim napojem tsipouro. Obfity obiad i napój można zjeść tam już za 20 euro.

Dobrze wiedzieć

Trasę najlepiej zaplanować na wiosnę lub jesień, ze względu na upały panujące w Grecji w okresie letnim oraz dużą liczbę turystów odwiedzających Peloponez w wakacje. Z tych samych powodów warto wybrać się do Sparty także zimą, która na półwyspie jest łagodna. Panują wtedy również pustki na drogach.

Pustki na drogach? Proszę bardzo! 

Praktyczne wskazówki

Kluczowe będzie zabranie ze sobą kurtki przeciwwiatrowej i mocnej latarki, na wypadek ewentualnego przejazdu po zmroku. Pogoda na wysokości panującej między innymi przy przełęczy Taygetos jest bardzo zmienna i z tego powodu warto zabezpieczyć się na wypadek deszczu – kurtka przeciwdeszczowa powinna znaleźć się w plecaku lub sakwie.

Trudno o sklepy rowerowe na trasie, więc dla bezpieczeństwa warto zaopatrzyć się w naboje CO₂ czy zapasowe dętki na wypadek problemów z oponą. Nieoceniony może się też okazać podstawowy zestaw narzędzi. Droga jest wymagająca, więc należy zabrać ze sobą odpowiedni zapas wody w bidonie i podstawowy prowiant. Żele energetycznie czy batoniki są mile widziane jako przekąski.