Szlak Kanału Elbląskiego – podróż wzdłuż historycznych kanałów wodnych Warmii i Mazur

Szlak Kanału Elbląskiego – opis trasy

Pokonując Szlak Kanału Elbląskiego, rowerzyści mogą podziwiać unikalny na skalę światową ponad 160-letni system kanałów – ze śluzami i pochylniami. Trakt wiedzie po atrakcyjnych przyrodniczo terenach, przebiegając przez leśne dukty, szutrowe dróżki, a częściowo także asfaltowe szosy i płyty. To idealny sposób na spędzenie dnia na dwóch kółkach. Jeżeli więc szukasz trasy rowerowej w Elblągu i okolicach – doskonale trafiłeś.

Swoją wycieczkę rozpoczynamy w Olsztynie. Wyjeżdżając z miasta, mijamy dwa jeziora – po prawej Ukiel, po lewej Kortowskie. Trasa rowerowa do Ostródy prowadzi przez ciekawe przyrodniczo tereny – m.in. ścieżkami piaszczystymi i brukowymi.

Do Ostródy docieramy od ulicy Olsztyńskiej. Po przekroczeniu krajowej S7 towarzyszyć nam będzie Drwęsa. Wyznaczoną trasą dojedziemy nad malownicze Jezioro Drwęckie. Zatrzymajmy się na chwilę, aby przyjrzeć się temu zbiornikowi wodnemu, którego tafla w słoneczne dni pięknie mieni się w promieniach. Jezioro Drwęckie złożone jest z dwóch wąskich rynien – na środku jednej z nich znajduje się wyspa Ostrów.

Opuszczamy Ostródę przez wieś Czarny Róg. Kamienista ścieżka prowadzi śladem dawnej linii kolejowej Ostróda-Morąg. Obierając kierunek na północny-zachód, po ok. 10 km dotrzemy do Miłomłyna. W tym miejscu Szlak Kanału Elbląskiego niestety omija atrakcje wchodzące w skład systemu obiektów hydrotechnicznych. Warto jednak nadłożyć nieco drogi i odwiedzić śluzę Zieloną oraz Miłomłyn.

Wyjeżdżamy z Miłomłyna. Jedziemy na północ do wsi Małdyty. Mijamy mniejsze i większe zbiorniki wodne, w tym m.in. akwen Ruda Woda. W Małdytach przekraczamy Kanał Elbląski (znany również pod nazwą Kanał Ostródzko-Elbląski). Po prawej stronie możemy zobaczyć Jezioro Sambród. Poruszamy się drogą serwisową wzdłuż S7, by w Marzewie odbić w lewo. Dojeżdżamy do wojewódzkiej „526”. Chociaż sam szlak nie prowadzi przy pochylni Buczyniec – warto ją odwiedzić. Być może uda nam się zaobserwować przeciąganie statków na specjalnych wózkach po grzbiecie wzgórza. Wszystkie pochylnie Kanału Elbląskiego są napędzane wodą.

Następnie poruszamy się tuż obok tej żeglownej drogi wodnej na północ. Po ok. 10 km dotrzemy do Jelonek, które omijamy, by dojechać do pochylni w Całunach. Ta jako jedyna wyposażona jest w turbinę wodną (konstrukcja pozostałych pochylni opiera się na kołach wodnych). Trakt rowerowy w jednym miejscu wymaga przeniesienia roweru nad będącą w ruchu liną.

Podążamy dalej trasą, by po chwili dotrzeć do Jeziora Druzno znajdującego się w rezerwacie przyrody o tej samej nazwie. Szlak prowadzi wałami przeciwpowodziowymi wokół akwenu. Jeżeli natrafimy na niezalesiony fragment, warto przystanąć na chwilę, aby spojrzeć na zbiornik wodny z góry. W tym miejscu można również spotkać liczne stada ptaków.

Za miejscowością Janów odbijamy w prawo. Przez Nowinę i Gronowo Górne wjeżdżamy na elbląską Aleję Grunwaldzką. I tak docieramy do Elbląga – miasta, które jest końcowym punktem naszej podróży rowerowej.

Warto zaznaczyć, że cały trakt biegnie zróżnicowanymi nawierzchniami – asfaltowymi, duktami leśnymi i szutrówkami. Pokonując trasę, spotkamy się również z odcinkami wykonanymi z płyt. Szymon Nitka zwraca uwagę, że najmniej przyjazny dla rowerzystów jest fragment w Elblągu – prowadzi przez wąską drogę publiczną oraz ruchliwą, dwupasmową Aleję Grunwaldzką.

Dojazd do trasy

Jeżeli zaczynamy swoją przygodę w Olsztynie, bez trudu dojedziemy do miasta własnym samochodem lub koleją.

Kanał Elbląski można przepłynąć statkiem wycieczkowym – z Elbląga do Buczyńca, a następnie z Buczyńca do Ostródy. Jest to doskonały sposób na powrót do domu przez osoby, które rozpoczęły swoją wycieczkę właśnie w Ostródzie.

Istnieje także możliwość powrotu z Elbląga do Olsztyna koleją (m.in. TLK Branicki z trasą z Gdyni Głównej do Krakowa, przez Iławę Główną i Olsztyn Główny). W pociągu w sezonie letnim jest specjalny wagon rowerowy, który umożliwi wygodny transport naszego dwukołowego pojazdu.

Zarówno do Elbląga, jak i Ostródy czy Olsztyna dojeżdża też PKS. 

Atrakcje na trasie

Kanał Elbląski to ponad 160-letni system ze śluzami i pochylniami. Największą uwagę na szlaku rowerowym zwracają na siebie elementy tej unikalnej konstrukcji. Teren obfituje jednak w obszary atrakcyjne przyrodnicze – z lasami oraz jeziorami na czele. Warto poświęcić również chwilę innym miejscom, które znajdują się na trasie przejazdu.

Olsztyn:

• plaża miejska,
• Dom Burmistrza – najstarszy murowany budynek w mieście (ok. 1500 rok),  
• Wysoka Brama (Brama Górna) z XIV wieku,
• Stary Ratusz z początku XVI wieku,
• Zamek Kapituły Warmińskiej wzniesiony w połowie XIV wieku w stylu gotyckim.

Ostróda:

• zamek krzyżacki, którego początki sięgają XIV wieku (odbudowany pod koniec XX wieku),
• wieża Bismarcka – pierwsza tego typu budowla w Prusach Wschodnich (początek XX wieku),
• nowy ratusz wzorowany na wyglądzie dawnej siedziby władz miejskich,
• molo.

Miłomłyn:

• śluza Zielona,
• śluza Miłomłyn (tzw. zerowy punkt Kanału Elbląskiego).

Małdyty:

• Zajazd pod Kłobukiem – miejsce pracy Georga Jacoba Steenke budowniczego Kanału Elbląskiego,
• neogotycka oficyna pałacowa w stylu wiktoriańskim z ok. 1830 roku.

Kanał Elbląski i jego pochylnie: Całuny, Jelnie, Oleśnica, Kąty, Buczyniec

Elbląg:

• Brama Targowa z XIV wieku – część nieistniejących murów obronnych miasta,
• Stare Miasto,
• kamienica Josta von Kampen w stylu manieryzmu flandryjskiego,
• pałac Augusta Abbega z I połowy XIX wieku,
• kościół katedralny pw. św. Mikołaja z XIII–XV wieku,
• Muzeum Archeologiczno-Historyczne na terenie Podzamcza dawnego Zamku Krzyżackiego,
• Bażantarnia – zabytkowy park leśny, będący miejscem masowego wypoczynku okolicznych mieszkańców na początku XVIII wieku.

Gdzie się zatrzymać na trasie - miejsca postojowe

Szlak Kanału Elbląskiego przebiega przez atrakcyjny turystycznie obszar. Na jego trasie znajdują się hotele, pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne. Nocleg można znaleźć m.in.:

• w Elblągu: Camping nr 61, Noclegi Gemini Dom, Jachtklub Elbląg, Pensjonat MF, Hotel Elbląg,
• W Małdytach: Zajazd pod Kłobukiem,
• w Miłomłynie: Cichosza Domki Letniskowe, Mazurskie Klimaty, Przystań na Wyspie,
• w Ostródzie: Kraina Jezior Gospoda, Sajmino, Pensjonat Motyl, Hotel Promenada,
• w Olszynie: Szkolne Schronisko Młodzieżowe Relaks, hotel Pod Zamkiem, Hostel Olsztyn, Hotel Nocleg na Skarpie.

Tereny zielone zachęcają do wypoczynku na łonie natury, ponieważ trakt wiedzie w pobliżu zbiorników wodnych i atrakcyjnych przyrodniczo obszarów. Postój w takim otoczeniu można wykorzystać zarówno na spożycie posiłku, jak i kąpiel.

Gdzie zjeść

Przemierzając Szlak Kanału Elbląskiego, warto skusić się na skosztowanie tradycyjnej kuchni Warmii i Mazur. Do regionalnych potraw zalicza się m.in.: stynkę (łagodna w smaku ryba), dzyndzałki z hreczką i skrzeczkami (pierogi z farszem z kaszy gryczanej), plince z pomoćką (placki ziemniaczane z twarogiem i śmietaną), brukowiec (pierniki) oraz sękacz.

Tradycyjne dania – i nie tylko – skosztować można m.in.:

• w Elblągu: Restauracja Studnia Smaków, Restauracja Strzecha, Stara Karczma,
• w Ostródzie: Restauracja Lalo, Restauracja Kresowa,
• w Małdytach: Pod Kłobukiem, Zajazd w Starym Kinie,
• w Olsztynie: Cudne Manowce, Prosta 38, Przystań, Steakownia Olsztyn.

Dobrze wiedzieć

Szlak Kanału Elbląskiego jest trasą całoroczną. Polecamy jednak wybrać się nią od wiosny do jesieni. Transport turystyczny Kanałem Elbląskim odbywa się od pierwszego weekendu maja do końca września – wówczas jest okazja na podziwianie statków przewożących turystów oraz otwartych pochylni i śluz.

Jeżeli zdecydujemy się zażyć kąpieli w jednym z okolicznych jezior, zabierzmy ze sobą strój kąpielowy.

Praktyczne wskazówki

Obowiązkowym elementem, w który warto się wyposażyć, jest komplet oświetlenia rowerowego. Przed wyjazdem należy sprawdzić stan techniczny roweru oraz spakować podstawowe narzędzia i łatki do opon na wypadek awarii.