Rodzaje wentyli rowerowych – Presta, Schrader i Dunlop

Choć „łapanie kapcia” zdarza się rowerzystom często, nadal nie ma alternatywy dla pompowanego ogumienia. Co za tym idzie? Jeśli ciśnienie się zmniejszy, musisz z powrotem napełnić oponę powietrzem. W kole znajdziesz jednak różne rodzaje wentyli rowerowych, które należy umieć rozróżnić, m.in. aby wiedzieć, z jakiej pompki skorzystać prawidłowo. 

Zacznijmy od podstaw. Wentyl do roweru jest elementem dętki lub systemu bezdętkowego. W obu przypadkach zwiększasz ciśnienie, pompując koło przez zawór rowerowy. Powietrze po wtłoczeniu nie wydostaje się na zewnątrz ogumienia. Chyba że…

Nakrętka na zawór Presta nie jest konieczna. Inaczej sprawa wygląda w zaworze samochodowym, który potrafi się brudzić, co wywołuje nieszczelność.

No właśnie – na trasie napotkasz całą masę przeszkód, które potrafią przebić dętkę. Małe uszkodzenia sprawią, że być może dojedziesz do domu, co jakiś czas pompując koło. Mocniejsze przebicia natychmiastowo zmniejszą ciśnienie w ogumieniu do drastycznie niskiego poziomu. Uniemożliwia to dalszą jazdę bez uszkadzania obręczy. W takich wypadkach lepiej mieć przy sobie zestaw ratunkowy, a wcześniej – wybrać właściwy, wiedząc, jaka pompka będzie pasować. Aby dokonać odpowiedniego zakupu dętki, należy wziąć pod uwagę m.in. typ wentyli rowerowych. Zawór musi pasować nie tylko do pompki, za pomocą której napełnisz koła powietrzem, ale też do otworu w obręczy. Co prawda oczko można poszerzyć za pomocą wiertła, ale rodzi to czasem pewien problem, o którym szerzej opowiemy później.

Czym różnią się typy wentyli rowerowych?

Istnieją 3 podstawowe rodzaje wentyli rowerowych, które różni m.in. średnica czy uszczelnienie. Szerokość otworu, w którym zmieści się zawór, rzutuje na wytrzymałość obręczy, dlatego do najwęższych kół polecane są wąskie wentylki do roweru. Niektóre zawory rowerowe wymagają też odkręcenia przed rozpoczęciem pompowania. W innych nie można sprawdzić ciśnienia, ponieważ są jednokierunkowe.

Wentyl Dunlop (DV) jest łatwy do rozpoznania – blisko końca ma szeroką nakrętkę, którą należy odkręcić przed wyjęciem całego zaworu w celu spuszczenia ciśnienia.

Zawór Presta, zwany też wentylem francuskim, łatwo rozpoznasz. Jest smukły i ma charakterystyczny tłoczek.

Wentyle Presta – cienkie zawory francuskie

Wentyl Presta jest też określony jako Sclaverand (w skrócie SV) lub zawór francuski (wentyl FV). Ma średnicę 6 mm, dlatego również w obręczy potrzeba otworu o tak małej średnicy, co wpływa pozytywnie na wytrzymałość koła. Cienki wentyl francuski zbudowano z gwintowanej rurki, w której umieszczono rdzeń z gwintowanym tłoczkiem. Największą zaletę zaworka stanowi duża szczelność. Co ważne – dętkę trwale połączono z wentylem Presta.

Wymiana wentyla w rowerze wyposażonym w zawór francuski zwykle jest z tego powodu niemożliwa. Tylko w niektórych, specjalnych modelach można zastąpić wentyl w dętce, do czego potrzeba specjalnego klucza. Wybierając ogumienie z zaworem Presta, koniecznie pamiętaj o wysokości obręczy. Wentyl opony musi być na tyle długi, aby swobodnie wystawał ponad felgę, ponieważ tylko wtedy uda Ci się napompować koło.

Nie należy mylić zaworu francuskiego z wentylem włoskim, mimo że oba mają taką samą średnicę. Drugi z wymienionych rozwiązań, określany też jako zawór Regina (RV), znajdziesz rzadko – jest montowany wyłącznie we włoskich dętkach, które łatwo wymienisz na Prestę.

Zbyt krótki wentyl rowerowy? Ups. Nawet jeśli zawór wystaje lekko nad obręcz, może nie udać się nałożyć na niego pompki. Dlatego tak ważne jest kupowanie dętek z odpowiednio dobraną długością wentyla.

Jak napompować wentyl Presta – zwykła pompka czy kompresor?

Napełnianie dętki z cienkim wentylem może sprawić początkującym sporo problemu, który opisaliśmy w poradniku o pompowaniu opon. Co ważne – wąskie pompki do zaworu Presta są powszechne, dlatego łatwo znajdziesz odpowiedni model. Nie masz urządzenia? Niestety w przypadku francuskiego wentylu do dętki raczej nie posłużysz się kompresorem na stacji, ponieważ ma on najczęściej zawór samochodowy. Ratunkiem może być jedynie specjalny adapter.

Ciśnienie możesz sprawdzić "na oko", ściskając oponę dłonią. Lepszym sposobem jest skorzystanie z manometru pompki, który pozwoli precyzyjnie określić liczbę atmosfer.

Czym jest wentyl bezdętkowy?

Między innymi ze względu na większą odporność na przebicia, w tym tzw. snakebite’y, wiele rowerzystów zmienia koła na bezdętkowe, które są wyposażone w specjalne zawory rowerowe. Opony Tubeless mają w większości przypadków cienkie wentyle do roweru Presta. Są jednak odmienne od standardowych, bo specjalnie przystosowane do systemu bezdętkowego. Różnica jest taka, że wkład zaworu można wykręcić, by wlać mleczko uszczelniające, które niektórzy nalewają bezpośrednio do opony.

Wszystkie klasyczne zawory są na stałe umieszczone w dętce, jednak nie dotyczy to bezdętkowych odpowiedników. Wentyl Tubeless można dzięki temu łatwo wymienić, używając identycznego klucza, co w przypadku wyżej opisanych wyjątkowych wariantów Presta.

Pamiętasz, że wspominaliśmy o problemie wiercenia obręczy, aby zawór pasował? Dotyczy to właśnie wentylu bezdętkowego. Rezygnacja z dętki sprawia, że zaworek trzeba przykręcić bezpośrednio do obręczy. Niedokładne wcześniejsze rozwiercenie nastręcza problemu z przejściem na Tubeless – trudno o szczelne połączenie.

Przez wentyl bezdętkowy wlewa się mleczko uszczelniające, które zabezpiecza oponę w systemie Tubeless przed utratą ciśnienia.

Zawór Dunlop do wąskich opon

Wentyl rowerowy Dunlop – zwany też zaworem DV, Woodsa lub angielskim – jest zbudowany najprościej, jak to możliwe. Nic dziwnego, ponieważ to wentylek, który wynaleziono jako pierwszy. Ma rurkę, a w środku znajduje się sworzeń z metalową kulką. Prosta budowa stanowi oczywistą zaletę – nie ma się co zepsuć. Co ważne, zaworek przy dętce rowerowej DV wykręcisz palcami – bez pomocy dodatkowego narzędzia.

Używając Woodsa, nie można jednak sprawdzić ciśnienia w dętce, ponieważ jest on jednokierunkowy. Aby spuścić powietrze, należy w całości odkręcić wentyl Dunlop. Jak pompować zawór DV? Postępuj tak, jak w przypadku wentyli Presta.

Wentyl samochodowy, zwany też zaworem Schradera (AV)

Wentyl Schradera nazywany jest inaczej amerykańskim (AV) lub samochodowym, ponieważ stosuje się go w kołach aut. Niemal zawsze jednak zawór zobaczysz też w amortyzatorach powietrznych oraz kołach MTB i nie tylko. Wentyl samochodowy w rowerze składa się z metalowej rurki, którą gwintowano z zewnątrz i od wewnątrz. W środku znajduje się wymienny rdzeń ze sprężynką, która zamyka zawór za pomocą uszczelki wypychanej dzięki ciśnieniu w dętce. Jeśli chcesz wypuścić powietrze z ogumienia, wystarczy docisnąć iglicę.

Dużą zaletą zaworu samochodowego jest możliwość pompowania kompresorem na stacji benzynowej. 

Zawór Schradera ma średnicę 8 mm, czyli dużo, co pozwala szybko pompować szerokie opony MTB. Kolejną i główną zaletą wentylu samochodowego jest możliwość pompowania niemal każdą pompką, a także kompresorem na stacji benzynowej. Drugą stronę medalu stanowi wspomniane już osłabianie obręczy tak szerokim otworem na wentyl. Zniszczona uszczelka to częsty powód, dla którego zawór AV traci szczelność. W takiej sytuacji należy dokręcić wkład, a jeśli czynność ta nie pomoże, wymienić go kluczem do wentyli.

Krótka historia wentyli rowerowych

Jak wspomnieliśmy, wentyl Dunlop był pierwszy – jego historia sięga roku 1888. To bardzo popularne rozwiązanie w rowerach starszego typu, a także w najtańszych współczesnych modelach. Co ciekawe, do lat 90 ubiegłego wieku zawór DV był spotykany w niemal każdym rowerze. Jako drugi powstał zawór Schrader, opatentowany w Stanach Zjednoczonych już w roku 1893. Jego pomysłodawcą był August Schrader, który tworzył również hełmy dla nurków czy dagerotypy służące do utrwalania obrazu. Wentyl Presta jest niemal tak samo stary jak samochodowy. Datę dokładnej premiery trudno podać, wiadomo jednak, że w latach dwudziestych XX wieku firma Michelin otrzymała patent na ten element.

Wentyl Presta jest najmłodszym wynalazkiem spośród popularnych zaworów rowerowych. Prestę, zwaną też Sclaverandem, znajdziesz głównie w modelach szosowych i oponach Tubeless. 

Nakrętki na wentyle rowerowe – potrzebne czy nie?

O ile nakrętka na wentyl rowerowy nie jest wymagana w przypadku Dunlopa czy zaworu Presta, Schrader już musi być osłonięty. Inne rodzaje dętek rowerowych mają bowiem wąskie zaworki. Znacząca szerokość samochodowego wentyla do dętki sprawia z kolei, że zabrudzenia łatwo trafiają do środka. Kurz czy piasek potrafią nawet zablokować zawór AV, a także wywołać brak szczelności. Przed owymi niedogodnościami skutecznie chronią plastikowe nakrętki. Kapturki na wentyle rowerowe Dunlop i Presta w niczym jednak nie zawadzą, a pomogą utrzymać czystość, która poprawi jakość pompowania. Warto wspomnieć, że zakręcany zawór francuski w dużej mierze sam się oczyszcza podczas spuszczania powietrza pod wysokim ciśnieniem.