Program
lojalnościowy
4,9/5 Nasza ocena
na Opineo
Punkty odbioru rowerów
Dostawa gratis w 24h
Koszyk jest pusty
Udostępnij artykuł
Rower jest współcześnie jednym z najbardziej rozpowszechnionych środków transportu na świecie. Powodem tego może być jego niski koszt eksploatacji i duża dostępność. Szacuje się, że co kilka sekund na świecie ktoś kupuje rower. Jak do tego doszło?
Dlaczego rower jest tak ważny? Wielką zaletą tradycyjnych modeli jest niezależność od zewnętrznego źródła napędu. Pozwalają one na sprawne przemieszczanie się zarówno w terenie zurbanizowanym, jak i tam, gdzie nie dotarła jeszcze szeroko pojęta cywilizacja. Historia roweru pokazuje jednak, że dojście do aktualnego stanu nie było proste. Aby dowiedzieć się, jak przebiegała ewolucja, warto przeczytać ten artykuł.
Trudno określić jednoznacznie, kto stoi za pierwszym na świecie jednośladem napędzanym siłą mięśni. Chińscy historycy są zdania, że protoplastą współczesnych maszyn był trójkołowiec wymyślony przez Lu Bana. Żył on podobno już ponad 500 lat p.n.e. Biorąc pod uwagę fakt, że przypisuje się mu wiele współczesnych wynalazków, można mieć pewne wątpliwości.
Podobieństwo pierwszych rowerów do ich współczesnych odpowiedników nie było zbyt wielkie.
Łatwiej określić, kiedy pojawił się pierwszy rower w Europie. Plany maszyny biegowej miały powstać pod koniec XV wieku i pochodzić od ucznia Leonarda da Vinci. Nie ma pewności, czy ówczesna technologia pozwalała na wykonanie prototypu i wynalazca pozostał przy szkicach. Wiele źródeł wskazuje jednak zgodnie, że pierwsze europejskie konstrukcje pojawiły się na przełomie XVIII i XIX stulecia.
Za protoplastę pierwszego roweru uważa się prototyp zbudowany przez francuskiego hrabię Mède de Sivrac w drugiej połowie 18. wieku. Model miał dwa koła i trudno było nim sterować.
Konstrukcja udokumentowana wnioskiem patentowym jest dziełem niemieckiego barona Karl von Drais. Około roku 1818 zgłosił oficjalnie „maszynę do biegania”, która składała się m.in. z drewnianej ramy, 27-calowych kół ze stalowymi oponami oraz skórzanego siedziska.
Pierwsza konstrukcja napędzana mechanicznie pochodzi z roku 1860. Francuz Pierre Michaux zastąpił drewniany stelaż stalową ramą, a do przedniego koła zamontował pedały. Dołożenie elementu napędowego było krokiem naprzód, jednak w dalszym ciągu było to ciężkie i trudne w sterowaniu urządzenie. Ważyło ono około 25 kilogramów, co jest odpowiednikiem współczesnych rowerów elektrycznych. Chociaż wydaję się to dużo, to kolejne konstrukcje nie były lżejsze.
Brytyjscy konstruktorzy James Starley i William Hunter zastosowali w stworzonym przez siebie w 1870 roku prototypie analogiczny system napędu umieszczony w przednim kole. Ich pomysł poszedł jednak w kierunku dużego, skrętnego, przedniego koła i małego koła tylnego. Rewolucyjną zmianą było jednak zastosowanie drutu w szprychach oraz zastąpienie stali pełną oponą gumową.
Bicykl był pierwszym rowerem, który wszedł do kultury masowej.
Mimo trudności z zajmowaniem pozycji do jazdy (spowodowanej wysokim umieszczeniem siodełka) bicykl zaczął być popularny zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Jest to pierwszy model, który wszedł „na salony”.
Ewolucja roweru
Koniec XIX w. był bardzo owocny dla nowej branży rowerowej. Dwa kamienie milowe, którym zawdzięczamy współczesną budowę jednośladów to lata 1885 oraz 1888. Z pierwszą datą wiąże się wynalazek Johna Kemp Starleya. Rewolucyjną zmianą w podejściu do konstrukcji było wprowadzenie przez niego jednakowego rozmiaru dla obu kół, a także zastosowanie napędu na tylne koło oraz hamulca ciernego. Brytyjczyk jest także pomysłodawcą współczesnej polskiej nazwy jednośladów z napędem siłą mięśni. Powstała ona bowiem od serii „bezpiecznych” pojazdów markowanych nazwą „Rover”.
Rok 1888 przyniósł oponę pneumatyczną, której wynalazcą jest John Dunlop. Obaj panowie znacznie przyczynili się do poprawy komfortu i bezpieczeństwa rowerzystów, co przyniosło większą popularyzację tego środka transportu.
Przełom wieku to czas, w którym rozwój rowerów nabrał rozpędu. Zaczęto na szerszą skalę produkować ramy przypominające geometrią dzisiejsze modele. Rosnąca popularność nowego środka transportu zachęciła wynalazców do eksperymentów, co skutkowało pojawieniem się nowych patentów. Do tego okresu można bowiem przypisać także pojawienie się rozwiązań umożliwiających zmianę przełożeń, czy konstrukcje kobiecych ram.
Końcówka XIX wieku to okres szybkiego rozwoju roweru.
Początki polskiej mody rowerowej
Polska nie pozostawała w tej kwestii w tyle. Na naszych terenach już w 1869 roku zorganizowano wyścig kolarski. Za początek kolarstwa na ziemiach polskich uznaje się rok 1886, w którym z inicjatywy Edwarda Chrapowickiego powołano Warszawskie Towarzystwo Cyklistów. Wśród jego członków znaleźć możemy znane nam współcześnie nazwiska takie jak Henryk Sienkiewicz czy Aleksander Głowacki, czyli Bolesław Prus.
Kolarstwo nie było jednak wyłączną domeną mężczyzn. Koniec XIX wieku to okres, w którym również kobiety chciały spróbować swoich sił na dwóch kółkach, początkowo ubierając do tego suknie spacerowe. Wraz z większym zainteresowaniem dam zaczęła podążać za nim również moda. Pojawiła się odzież bardziej praktyczna na podobieństwo męskich strojów.
Rosnąca popularność rowerów przyniosła rozwój przemysłu z nimi związanego. Przełom XIX i XX wieku to powstanie na naszych ziemiach pierwszych manufaktur. Jako najstarszą przyjmuje się Polską Fabrykę Rowerów i motocykli „Wicher” z Łodzi. Co ciekawe produkcje rozpoczęła również firma specjalizująca się w produkcji broni, czyli „Łucznik” z Radomia.
Początkowe modele masowo produkowanych rowerów nie były zbyt zaawansowane technologicznie.
Okres powojenny to powołanie z kilku mniejszych przedwojennych manufaktur Zjednoczonych Zakładów Rowerowych Romet. Do czasów współczesnych jest to jedna z najbardziej rozpoznawanych polskich marek. W czasach swojej świetności w jej skład wchodziły oddziały zlokalizowane w całej Polsce. Rekordowo jej bramy opuszczało ponad milion sztuk rowerów rocznie.
Początki jednośladów zasilanych siłą mięśni to nie tylko rozwój klasycznych konstrukcji. Przełom wieków XIX i XX związany jest także z próbami budowy pierwszych rowerów elektrycznych, czy też wynalazkiem będącym przodkiem obecnych modeli poziomych.
Pierwsze lata poprzedniego stulecia to także czasy rowerów konstruowanych na potrzeby wojska. Na zamówienie armii holenderskiej powstał składak, którego rama wyposażona była w zawias umożliwiający złożenie go na pół. Pozwoliło to na łatwiejsze transportowanie go nawet na większe odległości.
Na tle starszych braci stosunkowo młoda wydaje się odmiana górska roweru. Przyjmuje się, że ich pomysłodawcom był Gary Fisher. Konstrukcja modelu MTB była odpowiedzią na wprowadzony w Kalifornii zakaz jazdy w trudnym otoczeniu góry Mount Tam pod koniec lat 70. ubiegłego stulecia. Ówczesna młodzież obeszła prawo, wywożąc ciężarówkami na szczyt rowery, które ewoluowały do znanych nam obecnie konstrukcji MTB.
Rowery MTB powstały w USA w drugiej połowie XX wieku.
Współcześnie rynek rowerowy cechuje się dużą specjalizacją. Z grubsza możemy go podzielić na modele dedykowane profesjonalistom i do rekreacyjnej jazdy. W ramach każdej z grup możemy wyróżnić konstrukcje:
Wydawać się może, że moda na e-bike jest stosunkowo młoda. Tymczasem historia rowerów zasilanych akumulatorem rozpoczęła się od stworzenia w 1892 trycykla, który razem z baterią ważył niemal 80 kg. Silnik znajdował się nad tylną osią i napędzał znajdujące się pod nim koło.
Trzy lata później powstał model bliski bardziej współczesnym rozwiązaniom. Konstrukcja była napędzana silnikiem zasilanym baterią o napięciu 10 woltów i natężeniu 100 amperów. Ewolucja tego rozwiązania pozwalała na zmniejszenie siły nacisku na pedały poprzez wspomaganie elektryczne. Jest to sposób, jaki wykorzystują także współczesne konstrukcje.
Za protoplastę najpowszechniej używanych obecnie konstrukcji uznaje się powstały w 1975 roku prototyp firmy Panasonic. Model posiadał 10. biegowy napęd i silnik umieszczony wokół osi suportu. Nie wiadomo jednak do końca, dlaczego nie wszedł on do masowej produkcji.
Rower elektryczny może być ciekawą alternatywą dla komunikacji miejskiej.
Nowoczesny sposób wspomagania zawdzięczamy prototypowi, który w 1989 roku stworzył Michael Kutter. W myśl tego rozwiązania wspomaganie jest wyzwalane poprzez nacisk na pedały i działa tak długo, jak korba pozostaje w ruchu.
Na podstawie dotychczasowej historii ciężko jest przepowiedzieć kierunek rozwoju współczesnych rowerów. Z jednej strony aktualnie modny jest powstały z połączenia rowerów górskich i szosowych - gravel, z drugiej strony powstała pod koniec XIX w. i rozwinięta w drugiej połowie XX wieku konstrukcja e-bike również ma się świetnie. Wydawać by się mogło, że wymyślono już wszystko, ale nigdy nie wiadomo, czy na wzór elektryków nie zostanie reaktywowany jakiś pomysł z barwnego okresu początków kolarstwa.