Dlaczego łańcuch w rowerze spada? Przyczyny i rozwiązania

Decydujący etap Giro d’Italia 2023. Primož Roglič wspina się na stromą górę, ale nagle traci łańcuch na zębatkach, a wraz z nim – cenne sekundy. To one mogą zdecydować o „być czy nie być” najlepszym kolarzem wielkiego włoskiego touru. Na szczęście finał okazał się dla Słoweńca korzystny. Historia z góry Monte Lussari dobitnie jednak pokazuje, że nawet najlepsi rowerzyści mogą paść ofiarą spadającego łańcucha rowerowego. Jakie są przyczyny omawianej usterki, jak ją naprawić i jak się przed nią uchronić? 

Powodów spadniętego łańcucha może być mnóstwo: od źle ustawionych przerzutek, przez brudny napęd, aż po niezgodność elementów osprzętu.

Luźny łańcuch w rowerze – 5 najczęstszych przyczyn

Czemu spada łańcuch w rowerze? Uciekanie ogniw z zębatek zdarza się przede wszystkim w wyniku zużywania się osprzętu. W całkowicie nowym, czystym i wyregulowanym napędzie łańcuch nie powinien spadać. Istnieje jednak kilka sytuacji grożących spadkiem komponentu:

• Wina rowerzysty (np. nieprawidłowa zmiana przełożeń w rowerze);
• Nieprawidłowa regulacja przerzutek;
• Brak zgodności elementów (np. kasety z łańcuchy);
• Nieprzystosowanie napędu do jazdy terenowej (np. brak sprzęgła).

Niewyregulowane zakresy przerzutek

Przyczyną spadającego łańcucha w rowerze z przerzutkami może być ich złe wyregulowanie. To one decydują bowiem o położeniu ogniw, więc nieprawidłowo ustawione zakresy strącą łańcuch poza blaty i koronki. Do nieodpowiedniego ustawienia przerzutek rowerowych dochodzi też wskutek zużywania się linek, które prowadzą od manetek do zmieniarek, powodując naciąganie łańcucha w rowerze. Strzępienie, a nawet zrywanie się przewodów luzuje przerzutki, uniemożliwiając ich pracę.

Wiele kłopotów ze spadającym łańcuchem ma źródło w przerzutkach. To mogą być źle ustawione zakresy lub nieprawidłowe korzystanie z przełożeń. 

Nieprawidłowe korzystanie z przełożeń

Prawidłowo ustawione przerzutki nie wystarczą – trzeba jeszcze odpowiednio z nich korzystać. Doprowadzanie do przekosu, czyli ustawienia łańcucha np. na największej zębatce zarówno z przodu, jak i z tyłu, często sprawia, że łańcuch spada z roweru. Aby się przed tym przestrzec, dobrze jest postawić na napędy z 1 tarczą z przodu lub po prostu optymalnie zmieniać przerzutki . Warto pamiętać, że bardzo wysoka kadencja na rowerze również może doprowadzić do zrzucenia łańcucha.

Zużyty napęd powoduje, że łańcuch spada

W napędzie znajduje się całe mnóstwo części, których zły stan powoduje, że łańcuch spada z przedniej zębatki lub tylnej koronki. Wspomniane już zużyte linki przerzutki to tylko jeden z czynników skutkujących usterką. Kolejną przyczynę stanowią stępione zęby kasety i mechanizmu korbowego, na których w niedostateczny sposób osadzają się ogniwa.

Warto badać zużycie łańcucha, aby wykryć moment, w którym komponent będzie luźniejszy, przez co może częściej spadać. 

Przede wszystkim zużywa się jednak sam łańcuch. Powodem spadania komponentu może być zniszczone ogniwo, które trzeba wymienić, aby przeciwdziałać takim sytuacjom. Warto też używać specjalnego przymiaru do łańcucha, aby wychwycić moment, w którym wszystkie ogniwa są już zbyt długie. Luźny łańcuch w rowerze nie tylko spada, ale też niszczy zębatki, dlatego wymaga zastąpienia nowym komponentem. Pamiętaj też, że niewysmarowane ogniwa również dewastują napęd. Nie warto korzystać z niskojakościowych preparatów – dowiesz się, jaki smar do łańcucha rowerowego wybrać.

Brudne komponenty napędu

Nowy napęd nie będzie działał prawidłowo, jeśli na osprzęcie znajduje się błoto, piasek czy inne zabrudzenia. Warstwa brudu potrafi skutecznie zepchnąć łańcuch z zębatek, a także przeszkadzać w odpowiednim funkcjonowaniu przerzutek.

Jazda terenowa a spadający łańcuch

Napęd jest nowy i czysty, a przerzutki ustawione. Niestety – po najechaniu na wybój i tak spadł łańcuch w rowerze. To wynik nieprzystosowania osprzętu do jazdy terenowej. Tylne przerzutki z grup MTB mają zazwyczaj sprzęgło, czyli udogodnienie, które zapobiega wybijaniu łańcucha na wybojach. Znajdziesz je w systemach typu Shadow RD+ (Shimano) czy Cage Lock (SRAM).

Chrapka na zjazd rowerem w teren? Nie tylko koła mogą ucierpieć podczas korzystania ze skrótu – nawet z szerszymi obręczami i oponami możesz narazić się na spadnięty łańcuch, co jest efektem braku sprzęgła w tylnej przerzutce. 

Co zrobić, gdy spada łańcuch w rowerze?

Jak widzisz, jest wiele przyczyn zsuwania się ogniw z zębatek. Co jednak zrobić, gdy spada łańcuch w rowerze? Jeśli akurat jesteś w trasie, nie pozostają nic innego, jak założyć komponent z powrotem na napęd, a po powrocie do domu wyeliminować wszelkie przyczyny złego stanu rzeczy.

Zwykle ponowne umieszczenie łańcucha na koronkach nie jest trudne, ale bez rękawiczek roboczych (nawet najprostszych – z lateksu czy winylu) można się mocno ubrudzić. Najprostsza sytuacja występuje, gdy ogniwa spadną z korby. Wystarczy wtedy popchnąć do przodu wózek tylnej przerzutki i w tym położeniu go przytrzymać. Wytworzy się nieco luzu w napędzie. Drugą ręką należy pociągnąć za łańcuch z przodu i nałożyć go na blat mechanizmu korbowego.

Gdy łańcuch spadnie między kasetę i ramę, czasem trzeba będzie zdjąć koło, nałożyć ogniwa na koronki i zamontować koło ponownie. W gorszym przypadku komponent trafia poza największą zębatkę kasety. Trudno naciągnąć wtedy łańcuch naokoło całego zestawu koronek bez uszkadzania szprych. Może być potrzebne nawet zdjęcie kasety lub – dużo lepiej, w przypadku posiadania spinki do łańcucha – rozpięcie i spięcie ogniw na nowo.

Spinka (widoczna pośrodku kasety) to spore ułatwienie w kwestii naprawiania łańcucha.

Jak naprawić spadający łańcuch w rowerze?

Każdą przyczynę spadającego łańcucha można wyeliminować – łatwiej lub trudniej. Najprostsze do wymiany są: cały łańcuch oraz linki przerzutek, a najtrudniejszy jest demontaż i ponowna instalacja korby. Wiele też zależy od nauczenia się zdrowych nawyków, takich jak czyszczenie i konserwacja łańcucha rowerowego oraz innych elementów napędu, a także prawidłowy wybór przełożeń. Jak naprawić spadający łańcuch w rowerze, dowiesz się z poniższej tabelki.

Co istotne – ogniwa nie zsuwają się wyłącznie, gdy masz 2-3 blaty z przodu i wiele koronek kasety. Spadający łańcuch w rowerze miejskim bez przerzutek to również częsty problem. Na szczęście da się go dość łatwo rozwiązać – wystarczy dokręcać oś ostrego koła z jednej strony, luzując z drugiej, aby łańcuch się napiął. Przy tej czynności należy pamiętać o prawidłowym umiejscowieniu koła w widełkach. Ważne jest też dokręcenie osi z odpowiednią mocą, ponieważ luz w niej powoduje wybijanie ogniw i niszczenie komponentów.

Problem spadającego łańcucha występuje nawet w najprostszych napędach. Wystarczy, że linia łańcucha jest nieprawidłowa lub komponent jest zużyty.

A jak naciągnąć łańcuch w rowerze z przerzutkami w piaście, np. Shimano Torpedo? W bardzo podobny sposób jak w modelach Single Speed. W tym jednak przypadku należy znaleźć elementy piasty zwane napinaczami łańcucha – występują one pod postacią pierścieni lub śrub. Odkręcając je, można delikatnie przesunąć koło. Znowu należy pamiętać o widełkach oraz o tym, żeby nie napiąć łańcucha zbyt mocno, co wywoła opór na korbie.