Rower zawodowo – jakie są rodzaje kolarstwa?

Kolarstwo, czyli wyczynowa jazda na rowerze inspiruje rzesze ludzi do przesiadki na dwa kółka. Dzięki temu jednoślady na dobre zadomowiły się w codziennym życiu wielkich miast, jak i małych wsi. Dyscyplin kolarstwa jest naprawdę dużo. Jak się rozeznać, co jest czym? Spieszymy z pomocą! Poniższy tekst to czysty kondensat, który przybliży początkującym amatorom jednośladów rodzaje kolarstwa. 

Rowery to temat rzeka. Pełen zawiłości, więc trzeba przyjąć zasadę, że to coś znacznie więcej, niż dwa kółka, rama i kierownica. Często jednoślad to prawdziwa pasją, ale i dochodowy sposób na życie, za którym stoją poważne pieniądze. Wedle definicji słownika PWN „kolarstwo” to «wyczynowe uprawianie jazdy na rowerze». I właśnie na tym się dziś skupimy.

Kolarstwo szosowe jest niezwykle popularną dyscyplin kolarstwa zawodowego

Dyskutując o rodzajach kolarstwa, jako pierwsze na myśl przychodzi najprostsze rozróżnienie na „to po asfalcie i „to w górach”. Jednak sprawa jest o wiele bardziej złożona i obecnie obie dyscypliny obrodziły w kolejne zmodyfikowane odmiany. Kolarstwo klasyczne obejmuje aż 13 dyscyplin rowerowych, gdzie najpopularniejsze z nich to kolarstwo szosowe, torowe, przełajowe i górskie. Najważniejsze z nich są kontrolowane przez federację Union Cycle Internationale, czyli UCI.

 Kolarstwo szosowe – szybkość na asfalcie

Ten typ jazdy na rowerze jest przez wielu ludzi uważany za kwintesencję kolarstwa. Z pewnością kolarstwo szosowe jest najstarszą i najpopularniejszą dyscypliną, która polega na ściąganiu się po drogach publicznych, szybkimi i lekkimi rowerami. Kolarz szosowy na piedestale stawia karbonowe ramy, supercienkie opony i aerodynamiczny strój na rower. Wszystko po to, aby wyprzedzać konkurencję.

Tour de France czyli synonim wyścigów kolarskich składających się z wielu etapów

Na całym świecie odbywają się setki zawodów szosowych, w których biorą udział profesjonaliści, jak i oddani amatorzy. Generalnie, wyścigi kolarskie można łatwo podzielić ze względu na ich charakter:

• Jednodniowe. Zawody te potocznie nazywane są „klasykami”. Odbywają się, jak sama nazwa wskazuje, w ciągu jednego dnia. Pierwsze tego typu zawody organizowano już w latach 60. XIX wieku. Niegdyś określenie „klasyk” odnosiło się jedynie do 5. wyścigów: Mediolan-San Remo, dookoła Flandrii, Paryż-Roubaix, Liège-Bastogne-Liège i Giro di Lombardia. Obecnie weszło do użytku potocznego, choć nie jest ono oficjalnie zatwierdzone.  
• Wieloetapowe. W ramach wyjaśnienia wystarczyłoby powiedzieć „Tour de France”. Jest to najbardziej charakterystyczny dla kolarstwa szosowego typ wyścigu. Jest długi, składa się nawet z ponad 20 etapów, z których każdy może mieć od 80 do 270 km! Kolarze jadą zazwyczaj bardzo szybko – nawet 100 km/h. To tu najczęściej obserwujemy kolarzy z teamów jadących w peletonie, drużyny wspierające swojego lidera, masowe starty… wszystko, to tworzy niezapomnianą otoczkę wokół wyścigów kolarstwa szosowego.

Kolarstwo górskie – dla lubiących wyzwania

MTB posiada najwięcej odmian i jest drugą, co do popularności, dyscypliną kolarstwa. Jest idealne dla osób poszukujących większej dawki adrenaliny i dynamizmu. MTB polega głównie na pokonywaniu trudnych tras w górzystym terenie na przystosowanym do tego celu rowerze. UCI zwróciła uwagę na kolarstwo górskie w 1990 roku. Od tego czasu MTB figuruje w oficjalnym spisie.

Prekursorem „górali” był zmodyfikowany przez Amerykanina, Garego Fischera, rower miejski. Gary przerobił ramę roweru oraz wymienił koła szosowe na mniejsze, 26-calowe i założył na nie bieżnikowane opony. Dzięki temu mógł wyjechać poza asfalt. W latach 70. XX wieku raczkujące jeszcze MTB, uważane było za sport wyjątkowo ekstremalny. Dziś tę rolę pełni jazda grawitacyjna, czyli DH, FH oraz swobodniejsze Enduro. Obecnie kolarstwo górskie jest dużo bardziej powszechne, dzięki czemu na „góralu” może jeździć tak naprawdę każdy!

Freeride jest dla kolarzy poszukujących dawki adrenaliny i lubiących jeździć swoimi ścieżkami. 

Dobrym przykładem zawodów na każdy stopień zaawansowania to Mazovia MTB Marathon, która jest imprezą cykliczną i umożliwiającą start na wielu dystansach. Na świecie ogromną popularnością cieszą się zawody organizowane pod szyldem Enduro World Tour. To tutaj amatorzy mają szanse konkurować z zawodowcami. Wyścigi w cyklu organizowane są praktycznie na każdym kontynencie, który jest zdatny do przemierzania rowerem. 

„Rower do MTB” to bardzo obszerny termin. Każda dyscyplina wymaga lekko innej konstrukcji, aby jazda była wygodna i bezpieczna. Rowery te występują w tak wielu wariantach, ze może zakręcić się w głowie. Na szczęście i to wyjaśniamy na naszym blogu.

Różne oblicza MTB:

• DH/Downhilll, czyli ostra jazda w dół. Jest to odmiana kolarstwa grawitacyjnego, gdzie kolarze jeżdżą na specjalnych rowerach z bardzo długim, amortyzowanym widelcem dwupółkowym o skoku nawet 200 mm. Wyścig zawsze prowadzi ostro w dół, a specjalnie wyznaczone trasy są pełne niespodzianek. Zjazdy są szybkie i dynamiczne, dlatego trzeba być zwinnym i… nieustraszonym. Zawodnicy startują najczęściej pojedynczo, w odstępach czasowych. 
• FR/Freeride to tak naprawdę mniej formalna odmiana DH, gdzie chodzi o to, aby dostać się na ze szczytu wzniesienia na sam dół, bez ściśle wytyczonej trasy – stąd „wolność” w nazwie. Bardzo ceniony jest styl jazdy i trudność obranej przez zawodnika drogi. Rowery do FR poosiadają pełne zawieszenie z dużym skokiem.
• DS i 4X, czyli Dual Slalom oraz Four Cross. Jest to odmiana wyścigów równoległych, w których startuje dwóch lub czterech zawodników. Dzieje się to jednocześnie, a sam przebieg wyścigu jest bardzo widowiskowy, gdyż trasa jest krótka, ale pełna przeszkód, które trzeba pokonywać. Najczęściej używa się tu rowerów tylko z przednim amortyzatorem, z racji trochę lepszej sterowności. 
• XC/Cross-country to taki górski odpowiednik szosowych „klasyków”, gdzie uczestnicy ścigają się na przygotowanej trasie w postaci pętli, którą trzeba pokonać kilkukrotnie. Trasy są bardzo zróżnicowane i zawierają wiele urozmaiceń np. przewyższenia czy singletracki. Na trasie dozwolone są naprawy w strefach serwisowych. W tej dyscyplinie rozgrywane są mistrzostwa świata, kontynentalne oraz krajowe. W Polsce najsłynniejszy jest Grand Prix MTB.
• Maraton. To nic innego jak długi wyścig po trasie wytyczonej w trudnym i, zazwyczaj, górzystym terenie. Długość takiego wyścigu może mieć nawet 200 km, co przy zmiennej nawierzchni i nachyleniu poważnie testuje wytrzymałość uczestników. Od 2004 roku Maratony są częścią Pucharu Świata oraz Mistrzostw Świata UCI. W Polsce najpopularniejszy jest Bike Maraton. 
• Enduro. Chyba najbardziej swobodna i wszechstronna dyscyplina MTB. Zawodnik sam wyznacza sobie trasę i jedzie tam gdzie jest najciekawiej. Enduro leży gdzieś pomiędzy FR, a XC. Tutaj chodzi o jak najlepszą zabawę oraz… podziwianie widoków. Rowery Enduro cechują się pełnym zawieszeniem.
• Dirt jumping. Dynamiczne przejazdy na specjalnym torze, który jest pełny hopek i ramp, na których można prezentować powietrzne ewolucje. Używa się specjalnych rowerów do dirtu.

Kolarstwo górskie czyli MTB jest dla każdego

Kolarstwo torowe – prędkość ponad wszystko

Dla tych, którym niemiłe błoto i kamienie górskich tras oraz szum slick’ów na asfalcie, pozostało pokonywanie kolejnych okrążeń na welodromie, czyli eliptycznym torze, przypominającym bieżnię lekkoatletyczną. Jeździ się po niej na specjalnie przystosowanych do tego celu rowerach, które mają bardzo spłaszczone koła, lekkie ramy i…zero zahamowań. Kolarze torowi nie mogą zwolnić, z racji braku hamulców. Tu liczy się tylko prędkość, która dochodzi nierzadko do 70 km/h! 

Gdyby tego było mało, kolarstwo torowe rozbija się na kilka innych konkurencji, w ramach, których odbywają się wyścigi oraz zawody. Na olimpiadzie uczestnicy starują w licznych konkurencjach. Ich zasady są dość skomplikowane, ale warto się zapoznać z nimi, żeby móc śledzić poczynania polskiej reprezentacji na zbliżającej się Olimpiadzie w Tokio.

Kolarstwo torowe w bardziej standardowym wydaniu to wyścig punktowany, który polega na zdobyciu jak największej liczby punktów, które są naliczane na 10. okrążeniu, tzw. „lotnym”. Podczas zawodów mistrzowskich mężczyźni pokonują 160 okrążeń, a kobiety 100, co odpowiada 40 i 25 km.

Kolarstwo przełajowe  – błoto i adrenalina

Idealne dla osób lubiących się zmęczyć w myśl idei, że „dobra jazda, to intensywna jazda”. Przełaj, czyli CX, to jedna z nielicznych dyscyplin kolarstwa, w których równie często jednoślad jest na plecach kolarza, jak i dwoma kołami na ziemi. Dlatego też rower musi być lekki, ale szybki i wytrzymały. Konstrukcją jest zbliżony do szosy, więc posiada sztywny widelec, giętka kierownicę w typie „baranek” oraz duże koła ( rozmiar 700C). Ogólnie im bardziej minimalistyczny, tym lepiej.

Kolarstwo przełajowe bardzo przypomina górskie cross-country, gdyż wyścig oparty jest na pokonywaniu pętli, a trasa wyścigu CX jest wymagająca i bardzo różnorodna. Obfituje w różne przeszkody, które zmuszają do schodzenia z roweru i pokonywanie ich z jednośladem pod pachą. A wszystko to z jak najmniejszą liczbą błędów i przy jak największej prędkości. CX to bardzo emocjonująca dyscyplina, która jest również niezwykle widowiskowa.

CX czyli kolarstwo przełajowe to dynamiczna dyscyplina dla osób lubiących wyzwania

Warto wspomnieć, że sezon idealny na przełaje to jesień oraz zimna, więc są naturalnym wyborem dla osób uprawiających siostrzane XC wiosną i latem. Dzięki temu forma „robi się” przez cały czas.

Cyclocross to sport bardzo popularny w Belgii, który urósł tam niemalże do rangi sportu narodowego. Również u nas organizowane są liczne zawody, w tym Puchar Polski, w których startują zawodowcy oraz miłośnicy walki w błocie. Zeszłorocznym Mistrzem Polski w kolarstwie przełajowym został Zbigniew Krzeszowiec.

Handbike, czyli kolarstwo ręczne 

W sporcie nie ma rzeczy niemożliwych - wystarczy samozaparcie, pasja i ogrom pracy. Można startować w wyścigach kolarskich i pokonywać maratony z uszkodzonym aparatem ruchu lub problemami z kręgosłupem.

Handbike pozwala brać udziała w maratonach osobom niepełnosprawnym

„Handbajki” to specjalnie zaprojektowane rowery ręczne, które umożliwią jazdę w pozycji leżącej lub klęczącej. Najczęściej mają trzy koła – dwa z tyłu oraz jedno z przodu, na którym opiera się napęd korbowy. Pojazd wprawia w ruch siła mięśni rąk, a nie nóg jak w przypadku zwykłego roweru. Najsławniejszy polski kolarz poruszający się na handbike’u to Rafał Wilk, który aż trzykrotnie zdobył tytuł na paraolimpiadach.